Στις 21 Οκτωβρίου 1940 ο υποπρόξενος της Ελλάδας στους Αγίους Σαράντα, Τριανταφυλλάκος, τηλεγραφεί στο Υπουργείο Εξωτερικών. Ενημερώνει ότι οι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις της περιφέρειάς του προωθήθηκαν προς τα σύνορα.
Είναι μόλις μία ημέρα μετά την ενημέρωση του Μεταξά από τον Έλληνα πρέσβη στην Ιταλία ότι σε μυστική στρατιωτική σύσκεψη στο Παλάτσο Βενέτσια αποφασίστηκε η εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα. Την ίδια ημέρα, ο τοποτηρητής στην Αλβανία Τζακομόνι γράφει στον υπουργό Αλβανικών Υποθέσεων Μπενίνι ότι όσο θα διαρκούν οι εχθροπραξίες, θα μπορούσε να αποσπαστεί το Τάγμα της Βασιλικής Αλβανικής Φρουράς.
Οι Αλβανοί είχαν πάρει την υπόσχεση από τον Μουσολίνι ότι θα τους δώσει τη Θεσπρωτία την οποία αποκαλούσαν Τσαμουριά. Την ήθελαν διακαώς για να κάνουν πράξη το όνειρό τους, δηλαδή τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας.Έτσι ήταν πρόθυμοι να εισβάλουν στην Ελλάδα. Τα μυστικά αρχεία που εντόπισε η ιστορική έρευνα δείχνουν ότι οι ελληνικές αρχές γνώριζαν την κινητοποίηση των μουσουλμάνων Τσάμηδων στο πλευρό του φασιστικού καθεστώτος Μουσολίνι που υποσχόταν προνόμια, οικονομικά ανταλλάγματα ακόμα και κυριαρχικά δικαιώματα επί των ελληνικών περιουσιών στην Θεσπρωτία.
Το ντοκουμέντο φέρει ημερομηνία 6 Σεπτεμβρίου 1940 παραμονές της Ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα. Ο Αστυνομικός Διοικητής Θεσπρωτίας ενημερώνει την Αθήνα για τις κινήσεις του ιταλού πρόξενου στα Ιωάννινα και τις επαφές του με την ηγεσία των Αλβανοτσάμηδων
Το σχέδιο δολιοφθοράς
Σε μυστικό του υπόμνημα, ο Τζακομόνι γράφει στον Μπενίνι: «προετοιμάζω αλβανικά στοιχεία, εξακριβωμένα θαρραλέα, ειδικά Τσαμουριώτες, τα οποία θα έχουν ως αποστολή να εισέλθουν κρυφά στο ελληνικό έδαφος και εκεί, την ώρα που θα επιτεθεί ο στρατός μας, θα διαπράξουν με τη βοήθεια των πέρα από τα σύνορα φίλων τους τις παρακάτω πράξεις: καταστροφή τηλεγραφικών και τηλεφωνικών συρμάτων, εξάλειψη των φυλακίων και των παρατηρητηρίων κατά μήκος των συνοριακών γραμμών».
Ο ιταλός στρατηγός Βισκόντι Πράσκα είχε ήδη αναθέσει σε ειδικούς αξιωματικούς, συνοδευόμενους από αλβανούς οδηγούς, να εκτελούν αναγνωρίσεις στα σύνορα. Σύμφωνα με τη διαταγή, έπρεπε να οργανωθούν ειδικά τμήματα αποτελούμενα κυρίως από Αλβανούς που θα συνοδεύονταν μόνο από Ιταλούς. Τα τμήματα θα ήταν επιφορτισμένα με την εξουδετέρωση των μεμονωμένων ελλήνων σκοπών και με την καταστροφή των τηλεφωνικών γραμμών.
Οι κινήσεις δεν πέρασαν απαρατήρητες. Το ελληνικό καθεστώς γνώριζε καλά αυτά τα σχέδια. Αν όχι με ακρίβεια, σίγουρα σε γενικές γραμμές.
Τα τύμπανα του πολέμου ηχούσαν ασταμάτητα από κάθε κατεύθυνση. Οι Ιταλοί, αν και προετοιμάζονταν πυρετωδώς, τηρούσαν σιγήν ιχθύος. Επτά ημέρες πριν από την επίθεση σταμάτησαν κάθε πρόκληση και παρίσταναν τους φιλήσυχους γείτονες που απλά είχαν καταλάβει τη χώρα που συνόρευε με την Ελλάδα και της είχαν υποσχεθεί ελληνικά εδάφη! Σιωπητήριο επικρατούσε και στις ελληνικές εφημερίδες.
Ο Μεταξάς είχε δώσει εντολή να μη δημοσιεύεται καμία πληροφορία στον ελληνικό Τύπο για να μην μάθουν οι Ιταλοί ότι προετοιμαζόταν σιωπηλά για την επίθεση που θα δεχόταν η Ελλάδα επτά ημέρες αργότερα. Η επιστράτευση έγινε με άκρα μυστικότητα και ατομικές ειδοποιήσεις στα σπίτια των έφεδρων. Σταδιακά έφθαναν στα σύνορα και εκπαιδεύονταν για τον πόλεμο, ενώ οι Ιταλοί πίστευαν ότι θα πιάσουν την Ελλάδα στον ύπνο. Ο Μουσολίνι ετοίμαζε τις λεπτομέρειες για την παρέλαση στην Αθήνα, όταν θα είχε ολοκληρώσει την κατάληψη της χώρας.
