Τι έδειξε πρόσφατη μελέτη
Το πόσες θερμίδες καίμε ενώ καθόμαστε άπραγοι στον καναπέ ή ξαπλωμένοι στο κρεβάτι εξαρτάται από την ώρα της ημέρας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Current Biology»
Ερευνητές από το Νοσοκομείο Brigham and Women’s και την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ έκαναν την αναπάντεχη αυτή ανακάλυψη. Συγκεκριμένα είδαν πως όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση ηρεμίας καίνε 10% περισσότερες θερμίδες αργά το απόγευμα και νωρίς το βράδυ σε σύγκριση με νωρίς το πρωί.
Κιρκαδικός «κυβερνήτης» του μεταβολισμού
Τα ευρήματα έρχονται να δείξουν για άλλη μια φορά ότι ο κιρκαδικός ρυθμός κυβερνά τον μεταβολισμό. Παρέχουν επίσης μια εξήγηση στο γιατί οι διαταραχές της διατροφής αλλά και του ύπνου εξαιτίας της εργασίας σε βάρδιες και άλλων παραγόντων συμβάλλουν στην πρόσληψη βάρους.
«Μας εξέπληξε το γεγονός ότι υπήρχε πολύ μεγάλη διαφορά στο πόσες θερμίδες έκαιγε το ίδιο άτομο ανάλογα με την ώρα της ημέρας» ανέφερε η Κίρσι-Μάργια Ζίτινγκ από το Τμήμα Υπνου και Διαταραχών του Κιρκαδικού Ρυθμού στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s και την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, κύρια συγγραφέας της νέας μελέτης.
Το εργαστήριο όπου… χάνεται ο χρόνος
Προκειμένου να προσδιορίσουν τις αλλαγές που υφίσταται ο μεταβολισμός μέσα στο 24ωρο και οι οποίες δεν συνδέονται με παράγοντες όπως η φυσική δραστηριότητα, ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης καθώς και η διατροφή, οι επιστήμονες μελέτησαν επτά άτομα σε ένα ειδικό εργαστήριο στο οποίο «χάνεται» ο χρόνος: δεν υπάρχουν ρολόγια, παράθυρα, τηλέφωνα ή Internet στο εργαστήριο αυτό.
Οι συμμετέχοντες έλαβαν «πρόγραμμα» με συγκεκριμένες ώρες κατά τις οποίες έπρεπε να πέφτουν για ύπνο και να ξυπνούν. Κάθε νύχτα η ώρα ύπνου μεταφερόταν κατά τέσσερις ώρες αργότερα (το αντίστοιχο του να ταξιδεύει κάποιος προς τη Δύση και να περνά τέσσερις χρονικές ζώνες την ημέρα, κάθε ημέρα, επί τρεις εβδομάδες).
«Καθώς το πρόγραμμα ύπνου που έλαβαν οι εθελοντές αντιστοιχούσε στο να κάνουν τον γύρο του πλανήτη κάθε εβδομάδα, το εσωτερικό ρολόι του οργανισμού τους δεν μπορούσε να ακολουθήσει αυτό το πρόγραμμα με αποτέλεσμα να ακολουθεί τελικώς τον δικό του ρυθμό» εξήγησε η Τζιν Ντάφι, εκ των συγγραφέων της μελέτης, επίσης από το Τμήμα Υπνου και Διαταραχών του Κιρκαδικού Ρυθμού στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s. «Αυτό μας επέτρεψε να μετρήσουμε τον ρυθμό του μεταβολισμού σε όλες τις διαφορετικές βιολογικές ώρες της ημέρας».
Το ζενίθ και το ναδίρ στη δαπάνη ενέργειας
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η δαπάνη ενέργειας κατά την ηρεμία βρισκόταν στο χαμηλότερο σημείο της στη φάση του κιρκαδικού ρυθμού που οι ερευνητές χαρακτήρισαν ως ~0° και η οποία αντιστοιχεί στην πτώση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος η οποία λαμβάνει χώρα αργά τη νύχτα. Η δαπάνη ενέργειας βρισκόταν στο απόγειό της στη φάση του κιρκαδικού ρυθμού ~180°, η οποία λαμβάνει χώρα περίπου 12 ώρες αργότερα, (βιολογικώς) αργά το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ.
Οι ερευνητές είδαν επίσης ότι το αναπνευστικό πηλίκο (RQ – ορίζεται ως η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέουμε διά την ποσότητα οξυγόνου που εισπνέουμε) των συμμετεχόντων, το οποίο αντικατοπτρίζει τη χρήση μακροθρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό, διαφοροποιούνταν ανάλογα με τη φάση του κιρκαδικού ρυθμού. Συγκεκριμένα, το αναπνευστικό πηλίκο βρισκόταν στο ναδίρ νωρίς το βράδυ και στο ζενίθ του τις πρωινές ώρες.
Τι τρώμε, πότε το τρώμε, πότε ξεκουραζόμαστε τα «κλειδιά»
Τα αποτελέσματα αυτά προσφέρουν για πρώτη φορά μια «περιγραφή» του κιρκαδικού «προφίλ» σχετικά με τη δαπάνη ενέργειας σε κατάσταση ηρεμίας όταν μάλιστα αποκλειστούν παράγοντες όπως η φυσική δραστηριότητα, ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης και η διατροφή, αναφέρουν οι ερευνητές.
«Δεν είναι μόνο το τι τρώμε, αλλά πότε το τρώμε – καθώς και το πότε ξεκουραζόμαστε – το οποίο επιδρά στο πόση ενέργεια καίμε ή αποθηκεύουμε ως λίπος» σημείωσε η δρ Ντάφι.
Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει τώρα να διερευνήσει πώς η όρεξη και η απόκριση του οργανισμού στην τροφή διαφέρουν ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Αναμένεται επίσης να εξερευνήσει πώς η ώρα, η διάρκεια αλλά και το πρόγραμμα ύπνου εμπλέκονται στη δαπάνη ενέργειας του οργανισμού.
