Χοσέ Μουχίκα: 84 Μαΐων και πάντα ιδεαλιστής ο «φτωχότερος (πρώην) πρόεδρος»
«Δεν είμαι ο φτωχός πρόεδρος, όπως με αποκαλούν.
Φτωχοί είναι οι άνθρωποι που χρειάζονται πολλά.
Είμαι απλώς ένας ολιγαρκής πρόεδρος.
Μου αρέσει να ζω όπως η πλειονότητα της χώρας μου.
Πρόκειται για την ίδια πλειονότητα που με εξέλεξε.
Και γι’αυτό ταυτίζομαι μαζί της.
Ηθικά, δεν έχω το δικαίωμα να ζω όπως η μειοψηφία της χώρας μου»:
Τα λόγια αυτά ανήκουν σε έναν από τους λίγους προέδρους του κόσμου που κατάφεραν να τα κάνουν πράξη.
Ο Χοσέ Μουχίκα, ο λεγόμενος ‘El Presidente mas pobre’ (ο φτωχότερoς πρόεδρος) ή απλώς El Pepe,
κλείνει σήμερα τα 84 του χρόνια και,
καίτοι εκτός πολιτικής ζωής,
παραμένει είδωλο στη χώρα του – και όχι μόνο…
Τον περασμένο Αύγουστο,
η λεγόμενη «Ελβετία της Αμερικής»,
μία χώρα 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων και τριπλάσιων αγελάδων,
μια χώρα με ιδιαίτερη αγάπη στην Ελλάδα,
αποχαιρέτησε από την πολιτική ζωή τον Χοσέ Μουχίκα,
έναν άνθρωπο που,
αν μη τι άλλο,
κυβέρνησε χωρίς να απαρνηθεί την καταγωγή,
την ταυτότητα και το όραμά του.
«Πλούσιος» χωρίς πλούτο
Ο Χοσέ Μουχίκα κάθε άλλο παρά τυπικό δείγμα πολιτικού μπορεί να χαρακτηριστεί.
Όχι μόνο λόγω πολιτικής πορείας αλλά και λόγω πολιτικού «τέλους».
Για εκείνον το φυσικό τέλος της βουλευτικής διαδρομής δεν σηματοδότησε η λήξη της θητείας του (που έληγε το 2020)
αλλά η εξάντληση των δυνάμεων και της θέλησης που θα περιόριζαν την επάρκειά του.
Αυτό από μόνο του συνιστά, αν όχι κάτι πρωτοφανές,
σίγουρα σπάνιο για πολιτικό – τουλάχιστον,
όπως η έννοια της ιδιότητας αυτής έχει παγιωθεί στη συνείδηση των περισσότερων…
«Τα κίνητρα της παραίτησης είναι προσωπικά.
Θα τα απέδιδα στην κούραση μετά από ένα μακρύ ταξίδι.
Παρόλα αυτά, όσο το μυαλό μου λειτουργεί,
δεν μπορώ να παραιτηθώ από την αλληλεγγύη και την πάλη των ιδεών»,
ανέφερε, μεταξύ άλλων,
στην επιστολή παραίτησης που επέδωσε στην πρόεδρο της Γερουσίας (και επί 13 χρόνια σύζυγό του), Λουσία Τοπολάνσκι.
Ο 84χρονος Μουχίκα κατείχε τη θέση του βουλευτή από το 2015,
όταν και έληξε η πεντάχρονη θητεία του ως προέδρου.
Παραιτούμενος, αρνήθηκε τη βουλευτική σύνταξη
ενώ απολογήθηκε στους συναδέλφους του, αν με κάποιο τρόπο τους πίκρανε ή τους πρόσβαλε.
Και ήταν μάλλον πολλοί όσοι έπεσαν θύματα του «ακατέργαστου» λόγου του.
Το 2013, ανυποψίαστος πως το μικρόφωνό του ήταν ανοιχτό σε συνέντευξη Τύπου,
χρειάστηκε να απολογηθεί στην τότε πρόεδρο της Αργεντινή,
Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ επειδή αποκάλεσε εκείνη «παλιόγρια» και τον σύζυγό της,
επίσης πρώην πρόεδρο, Νέστορ Κίρχνερ «αλλήθωρο».
Το 2016, χαρακτήρισε τον πρόεδρο της Βενεζουέλας,
Νικολάς Μαδούρο «πιο τρελό κι από κατσίκα».
Όμως, ήταν το ανεπιτήδευτο στυλ του που, αν και τραχύ, μιλούσε στις καρδιές του κόσμου.
«Πλούσιος» σε ιδέες…
Ζούσε μία απλή ζωή, απαλλαγμένη από προνόμια και ανέσεις.
Έμενε στο αγρόκτημά του, οδηγούσε ένα σκαραβαίο του 1987 (για την αγορά του οποίου το 2014 του πρόσφεραν ένα εκατομμύριο δολάρια,
προσφορά που απέρριψε διότι, όπως είπε, δεν είχε άλλο μέσο να μεταφέρει την Εμανουέλα, τον υπέργηρο,
τρίποδο σκύλο του), διέθετε το 90% της βουλευτικής αποζημίωσης σε οργανώσεις (μένοντας σχεδόν με 780 δολάρια,
κοινώς το μισθό του μέσου εργαζόμενου της Ουρουγουάης),
κυκλοφορούσε χωρίς κοστούμια, λιμουζίνα και σωματοφύλακες.
Από αντάρτης, πρόεδρος
Ο νεαρός Μουχίκα προσχώρησε στα επαναστατικά κινήματα στη Λατινική Αμερική και τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 ήταν ο ηγέτης των Τουπαμάρος,
αστικού αντάρτικου κινήματος με πρότυπο την Κουβανική Επανάσταση.
Στην εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1973 συνελήφθη και πέρασε 14 χρόνια στη φυλακή – εκ των οποίων δύο στην απομόνωση.
Ήταν εκεί που ατσαλώθηκε η ιδεολογία του, η δύναμή του,
η ευγνωμοσύνη του για τη ζωή.
«Κοιμόμουν επί χρόνια στο πάτωμα της φυλακής και τις νύχτες που είχα στρώμα, ήμουν ευτυχής.
Επέζησα με το τίποτα.
Γι’αυτό κι άρχισα να εκτιμώ τα μικρά πράγματα στη ζωή και τα όρια των πραγμάτων.
Αν αφιερωθώ στην ευμάρεια,
θα πρέπει να περάσω ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου στη συντήρησή της»,
έχει πει σε συνέντευξή του.
Οι επικριτές του δεν ξεχνούν πως ήταν κάποτε αντάρτης μιας οργάνωσης που λήστευε τράπεζες και απήγαγε ανθρώπους.
Δεν είναι λίγοι – εκ των οποίων πολλοί από τους τότε συντρόφους του – που τον χαρακτήριζαν ως ένα γραφικό ηλικιωμένο που άφησε τα όπλα για να κάνει πράξη μια ουτοπία.
Παρολά αυτά, ακόμη κι εκείνοι δεν μπορούν να του καταλογίσουν ανακολουθία μεταξύ λόγων και πράξης.
Με ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα που έβαζε τα γυαλιά στην προοδευτική Αμερική και την ,«πεφωτισμένη» Ευρώπη,
ο «Πέπε» νομιμοποίησε τους γάμους μεταξύ ομοφυλόφιλων,
τις αμβλώσεις και τη χρήση κάνναβης.
«Όταν κάτι περιβάλλεται από μία αύρα απαγορευμένη,
ουσιαστικά προτρέπεις τον νέο να το δοκιμάσει.
Παρόλα αυτά, αν το βγάλεις στην αγορά ως ελεγχόμενο προϊόν που μπορείς να αγοράσεις σε φαρμακείο – όπως άλλες ναρκωτικές ουσίες
όπως η μορφίνη που χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες συνταγές – απενοχοποιείς τη μαριχουάνα και χτυπάς
και τους εμπόρους ναρκωτικών»,
είχε πει για τον πρωτοποριακό νόμο.
Στην πενταετή θητεία του,
η Ουρουγουάη βίωσε ιστορικό χαμηλό στην ανεργία
και είδε αυξήσεις στους μισθούς – τη στιγμή που οι γείτονες «Αργεντινή» και Βραζιλία παρέπαιαν οικονομικά.
