Μάρκος Μπόλαρης: Απ’ το καρνάγιο …

Γράφει ο Μάρκος Μπόλαρης

Ήταν στο Ιερισσιώτικο καρνάγιο, πέραμα , παλιό μα πολύ καλό σκαρί, θαλασσομάχο σκάφος, από καστανιές αγιονορείτικες, παράβγαινε στις θάλασσες τα μπρίκια και τις μπομπάρδες, είχε πιάσει όλα τα λιμάνια του Αιγαίου, με ντραμουντάνες και με σιρόκους, με απηλιώτηδες και με όστριες, εμπορικό πλοίο , γαύλον κτώμαι και ναυκληρώ, λέει ο Αριστοφάνης,

kleanthis kotsakiaxidis giannis koultsiakis

πλοίου τι φόρτιμον ο γαύλος, από τους αρχαίους καιρούς οι επιδέξιες τεχνικές των καραβομαραγκών , από τους χρόνους των Μινωιτών και των Φοινίκων , των Αθηναίων και των Φασηλιτών, ήταν όξω το σκαρί ελαφρά γερμένο στην αμμούδα της Ιερισσός, σαν όμορφη Κυρά που την κανακεύουν , στο υπόστεγο του αρσανά γιά το καρναγιάρισμα, όπως λένε τούτες τις εργασίες οι ναυτικοί , ήγουν, γιά τον υφαλοκαθαρισμό και υφαλοχρωματισμό,

ήταν όξω το πέραμα στο καρνάγιο γιά τα καλαφατίσματα και τα παλαμίσματα , ημείς δε σταυροπάτην και καλαφάτην Βασιλέα ου θέλομεν, ήταν το σύνθημα του λαού στην Κωνσταντινούπολη κατά του Μιχαήλ του Ε’ , που ήταν γιός καλαφάτη στα ναυπηγεία της Πόλης, κι ήταν οι ευωδίες ξεχωριστές στο καρνάγιο, λέξη λατινική ετούτη, carenaggio, πάει να πεί ναυπηγείο γιά την επισκευή της καρίνας, αυτή κι άν ήταν παλιά λέξη , ινδοευρωπαϊκή η ρίζα , καρίνα, ίδια ρίζα με το κέρας και την κορυφή , ευωδιές από τα ξύλα που πελεκούν οι ξυλοκόποι,

αλλιώς μυρίζουν οι καστανιές κι αλλιώς τα έλατα, πάλιν ξεχωριστή η οσμή του πεύκου απ’ εκείνη της οξιάς, πριονίζουν οι μαστόροι τα χοντροσάνιδα του καραβιού , γιομίζει ο τόπος μυρωμένο πριονίδι , γιομίζουν τα πνευμόνια ανάσες, ανάκατες ανάσες κι ευωδιές με το ιώδιο και την αρμύρα της θάλασσας και τις οσμές τις βουνίσιες των δέντρων, έτσι που οι κορμοί κείτονται στ’ ακροθαλάσσι ,

κι ανακατεύονται και συναυλίζονται οσμές και πνοές που κατεβαίνουν απ’ τα όρη μ’ αυτές που ταξιδεύουν επί πτερύγων κυμάτων, εδώ στου ταρσανά το υπόστεγο το όμορφο πέραμα, κι ο καπετάν Σώζος εκεί, Λήμνιος τω γένει, πέ το Μούδρο, καπετάνιος κι ιδιοκτήτης , πολλές γενιές πίσω ναυτικός, νάτος , παρών στο καρναγιάρισμα, η καρένα είναι το πάν γιά την ισορροπία και την ευστάθεια και την ευπλοία του καραβιού,

ιδιαίτερα όταν το βρίσκει ο καιρός μεσοπέλαγα, τροπίδα λέγαν οι Έλληνες , και τούτος παρών , μαζί με τους καραβομαραγκούς , ανάμεσα σε πριονοκορδέλες και πλάνιες, ανάμεσα σε πάγκους μαστορικούς φορτωμένους με σφυριά και ματσόλες, με τρυπάνια και βίδες, τανάλιες και πένσες, πριόνια και σκαρπέλα,

τόρνους και ξεχονδροστήρες, ένα με τους μηχανικούς και τους μηχανομαραγκούς, θαύμα μέγα το πώς η περήφανη καστανιά γή κι ο έλατος από τα κορφοβούνια , μέρα με την μέρα πλεούμενο γίνεται , πλεούμενο ικανό να αντιπαλεύει περήφανο βουνά και βουνά, τα κύματα τα αφρισμένα ωσάν βουνά Αιγαιοπελαγίτικα, παλιό μα καλοφτιαγμένο τούτο το σκαρί κι ύστερα μαζί με τους μπογιατζήδες και τους καλαφάτηδες,

μυρωδιές λαδιού και πίσσας και χρωμάτων, οξύτητα διαλυτικού στη μύτη και λαδομπογιές και λούστρα, διάχυτες μυρουδιές στον ταρσανά , ναί , προχώρησε το καρναγιάρισμα, αυτή κι άν δεν είναι ζωή και εργασία και μόχθος και τέχνη «παρά θίν’ αλός πολυφλοίσβοιο», φυσάει βοριάς και γιομίζει τα πάντα με θάλασσες και με άμμο, ανοίγουν τα πνευμόνια στο καρνάγιο , τέλειωσε το καρναγιάρισμα , γειά στα χέρια σας ,

μαστόροι, μας περιμένει το φορτίο, από τον αρσανά της Λαύρας θα φορτώσουμε, στην θέση τους πάλιν οι μακαράδες και τα φανάρια της ναυσιπλοίας, είναι παλιός ο καπετάνιος, θαλασσόλυκος, τον εξάντα τον παίζει στα δάχτυλα, ο παππούς, ο προσπάππους του ήταν που πρόλαβαν τον αστρολάβο σαν γωνιομετρικό όργανο, κι ο κυρ Φώτης ο Κόντογλους, ο Αϊβαλιώτης,

έγραψε ένα υπέροχο βιβλίο που έχει σαν τίτλο τούτη την ωραία ρωμέικη λέξη , αστρολάβος, όργανο γωνιομετρικό ο εξάντας αμή κι αστρονομικό γιά την μέτρηση της γωνίας ύψους ενός σκοπούμενου ουράνιου σώματος σε σχέση με τον ορίζοντα, έτσι που ναυτικοί να προσδιορίζουν το στίγμα του πλοίου πάνω στη θάλασσα,

μαζεύτηκε το τσούρμο, ναυτάκια θαλασομαθημένα, αρμυροψημένα κι ηλιοκαμένα, ναυτάκια, σαν της γοργόνας νά’ ταν οι γιοί, μεγαλωμένα από μωρά στο γιαλό, με το γιαλί και το καμάκι, με το δίχτυ και το αρμίδι, με τον πεζόβολο και το παραγάδι, ναυτάκια που λές ότι πρώτα κολυμπήσαν κι ύστερις μάθανε να πορπατούνε ,

βουτούσαν στα βαθιά για φούσκες και γιά στρείδια, γελαζούμενα όταν τα πέλαγα αφρίζαν, το ξαναρίξαν το πέραμα στο νερό, θάλασσα κι αρμυρό νερό , να καβαντζάρουν έπρεπε τον κάβο Αράπη , που οριοθετεί τον κόλπο της Ιερισσού , κι ύστερα, γιαλό – γιαλό τις ανατολικές ακτές της Αθωνικής χερσόνησος, να δέσουν στη Μορφωνού ,

σε Λαυριώτικο αρσανά , εκεί όπου τότες , στους παλιούς πονηρούς χρόνους, των Αμαλφινών είχε ιδρυθεί το Μοναστήρι, ξυλεία να φορτώσουν γιά τη Λήμνο κι ύστερα , πάλιν, να γυρίσουν με φορτίο Λημνιό τυρί καλαθάκι , ναι, σε τούτα τα νερά έχασε , μιά φορά κι έναν καιρό, ο Στρατηγός Μαρδόνιος έχασε τον περήφανο περσικό στόλο,

εδώ στο έμβολο της Αθωνικής χερσόνησος , ώσπερ γαρ θηριωδεστάτης εούσης της θαλάσσης ταύτης περί τον Άθω, πνίγεται ο ανθός του στρατού του Μεγάλου Βασιλέως των Περσών Δαρείου, αφού , επιπεσών βορής άνεμος μέγας πολλάς των νεών εκβάλλων προς τον Άθω, λέγεται γαρ τριακοσίας, καθώς ο Ηρόδοτος μας ανιστορεί,

γι αυτό ο διάδοχός του ο Ξέρξης , στην Ιερισσό , Άκανθο την λέγαν τους χρόνους εκείνους, έκοψε την γής, έκανε διώρυγα κι ένωσε τους κόλπους τον Σιγγιτικό και της Ιερισσού, κι ήταν Φοίνικες οι μαστόροι από την απόρθητη Τύρο που εργάστηκαν στο έργο , νερά επικίνδυνα γιά όσους είναι αμάθητοι, ρέματα ισχυρά και κυματισμός συνεχής,

θηριωδέστατος , καπεταναίους έμπειρους θέλουν τούτα τα νερά , βαθιά νερά κι απότομα, τα βαθύτερα στο Αιγαίο πέλαγος, πρόκληση αμή και πρόσκληση για θαλασσομάχους, τούτοι θαλασσογενημένοι είναι και θαλασσομεγαλωμένοι, στο ρυθμό των κυμάτων χορεύουν όταν πλέουν με το καράβι, ζαλίζονται μόνον όταν πατήσουν στη γής ,

η θάλασσα είναι το φυσικό τους, όσο φόρτωναν το καίκι με καπρούλια καστανίσια , ο καπετάν Σώζος στην Λαύρα ανέβηκε ένα κερί στην Παναγιά ν’ ανάψει, κι ένα κερί στον κτήτορα της Λαύρας , καρσί από την Λήμνο τούτο το αρχαιότερο Μοναστήρι, ένα κερί στον Άγιο Θανάση, τον σοφό διδάσκαλο από την Τραπεζούντα ,

τον επιστήθιο φίλο του κλεινού Αυτοκράτορα Νικηφόρου του Φωκά , α ! ο Όσιος ακόμη τον περιμένει τον Αυτοκράτορα να’ ρθει να καλογερέψει, όπως τό ‘χαν συμφωνήσει, τον δολοφόνηςε η συμβία του Θεοφανώ με τον εραστή της Ιωάννη Τσιμισκή κι άς είχε επιστρέψει τούτος νικητής, δαφνοστεφανωμένος νικητής κι απελευθερωτής της Κρήτης και της Κύπρος από τους Άραβες μουσουλμάνους,

γι αυτό κι έγραψαν στο μνήμα του το επιτύμβιον «ώ ! πλήν γυναικός, τα δ’ άλλα Νικηφόρος», οι ναύτες βρήκαν τον καιρό να ρίξουν το δίχτυ , να ψαρέψουν σε τούτα τα παρθένα νερά , καλή ψαριά, ευλογία Κυρίου , θαν έρτεις, με ρώτησε ο καπετάνιος, το παλαικό ναυτικό μαύρο καπέλο του είχε μεριές – μεριές ξεθωριάσει,

όσο πιό ξεθωριασμένο τόσο πιό πολλές οι θαλασσινές αμάχες και τα θαλασσοπαλέματα, καλός ο καιρός, μου λέει , σε λίγες ώρες θα πιάσουμε στο Κάστρο , θαν έρτω, απάντησα χωρίς πολλή σκέψη, το σακκίδιο το προσκοπικό έριξα στο καίκι , κι απόλαυσα ένα μαγεμένο ταξίδι , στο Βόρειο Αιγαίο , με τούτο το πανέμορφο αρχαίο σκαρί ,

παρέα καρδιακή με τούτους τους γιούς της Κυρά Γοργόνας, της αδερφής , θυμάστε, του Μεγαλέξανδρου, ναύτες και ναυτάκια, αρμυρισμένους απ ‘ τον ήλιο , ψημένους μεσοπέλαγα τόσο που θαρρούσες πώς τα κορμιά τους ήταν από χαλκό , σα μπακιρένια φάνταζαν, σαν καλοδουλεμένα αρχαία αγάλματα ,

αναμαλλιασμένοι κι ακούρευτοι , με την αλισάχνη στα μαλλιά, ροφό μαγέρεψαν για μεσημεριανό, άσπρη σάλτσα , κι ότι άλλο πετρόψαρο είχε βγάλει το δίχτυ στ’ Αγιονορείτικα νερά, κρασί Λημνιό , από τον γέρο Όμηρο παινεμένο, ψωμί μοναστηριακό πλαστό στο χέρι, απλώςε το ναυτόπουλο την τέντα το μεσημέρι να σκιάζει την κουβέρτα την ώρα του γεύματος, ένα αεράκι τρία μποφόρ μας δρόσιζε

, να, φάνηκε η Λήμνος, κοντεύουμε , λόφοι χθαμαλοί, ηφαιστειογενείς. εξ ού και η αρχαία λατρεία του Ηφαίστου, ευώδης γή του αθυμαριού, νησί των Αμαζόνων, επί πτερύγων κυμάτων το καίκι μας,

και τι ζητάω , καταπώς τραγουδάει ο Λαυρέντης, μιά ευκαιρία στον παράδεισο να πάω, χρυσάφιζε το πέλαγος, τι χρυσάφι ξοδεύεις Θεέ μου γιά να ομορφαίνει όλη η πλάση, τι χρυσάφια τούτο στο Αιγαίο , μα τι άλλο να ζητήσω, σουρουπώνει, δελφίνια μας

συναπάντησαν και μας χαιρέτισαν παιγνιδίζοντας στ’ ανοιχτά , κι ενώ ο ήλιος ζυγιάζονταν πιά πάνω από τον Αντιάθωνα, πριν να βραδιάσει, φώς ιλαρόν στην κτίση, ο «Άη Νικόλας», αρχαίο το πέραμα μα καλοτάξιδο , είχε δέσει στο λιμάνι του Κάστρου !