Με την αύξηση φόρων στην ακίνητη περιουσία και το εισόδημα φυσικών- νομικών προσώπων εκτιμά το ΠΑΣΟΚ ότι μπορεί να καλυφθεί το κόστος των προτεινόμενων φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων.
Πέρα από την ουσία, δηλαδή τις ενστάσεις για τη “συνταγή” αυτή καθ’ αυτή, παραμένουν στη “γκρίζα” ζώνη βασικές παράμετροι του σχεδιασμού και συγκεκριμένα αφενός το εκτιμώμενο κόστος όλων των προτεινόμενων μέτρων αφετέρου τι προσδοκάται από κάθε δημοσιονομικό ισοδύναμο π.χ. τη φορολόγηση των μερισμάτων.
Η πρόταση ΠΑΣΟΚ για τα μερίσματα
Ξεκινώντας από τα μερίσματα, η πρόταση του ΠΑΣΟΚ είναι ότι από 5% σήμερα, θα πρέπει να εφαρμοστεί συντελεστής 10% για μερίσματα από 50.000 ως 100.000 ευρώ και 15% για το υπερβάλλον. Ανατρέχοντας, πάντως, στο αναρτημένο πρόγραμμα στην ιστοσελίδα του κόμματος, βρίσκει κανείς μια ακόμα ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια:
“Σταδιακή σύγκλιση της φορολογίας μερισμάτων με τα κλιμάκια που ισχύουν για την φορολογία εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες, αλλά με χωριστό υπολογισμό ανά πηγή”. Αν αυτό σημαίνει σταδιακή αύξηση συντελεστών στο 22%, στο 28%, στο 33% και στο 44%, είναι κάτι που μένει να διευκρινιστεί από τη Χαριλάου Τρικούπη.
Πέρα από το προφανές, που είναι η επιβάρυνση κυρίως των μεσαίων επιχειρήσεων, άρα και των μικρομετόχων τους, τίθεται κι ένα ερώτημα για την ευνοϊκότερη μεταχείριση που θα έχουν οι επιχειρήσεις με έδρα στην αλλοδαπή, που επενδύουν στην Ελλάδα και βάσει διμερών συμβάσεων θα επιβαρύνονται με συντελεστή 5%.
Όσο για το προσδοκώμενο δημοσιονομικό όφελος, η παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων από την εκτέλεση του Προϋπολογισμού, μάλλον αδυνατίζει το σκεπτικό της Χαριλάου Τρικούπη. Το 2019, δηλώθηκαν μερίσματα 1,5 δισ ευρώ και με βάση τον τότε συντελεστή 10% τα φορολογικά έσοδα θα ήταν 150 εκ ευρώ.
Με τη μείωση του φόρου στο 5%, εκτιμήθηκε στον Προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, απώλεια 75 εκ ευρώ. Ποια ήταν η θετική έκπληξη; Δηλώθηκαν μερίσματα 5,6 δισ ευρώ, με αποτέλεσμα να μπουν στα κρατικά ταμεία περί τα 280 εκ ευρώ.
Η πρόταση ΠΑΣΟΚ για γονικές παροχές
Το άλλο μεγάλο θέμα των τελευταίων 48 ωρών είναι η φορολόγηση των γονικών παροχών. Όπως προκύπτει, ωστόσο, από το αναρτημένο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, πρόκειται για μια μόνο από τις πτυχές των προτεινόμενων αυξήσεων φόρων στην ακίνητη περιουσία- και όχι μόνο.
“Η αύξηση των φορολογικών εσόδων από την κληρονομιά και τις δωρεές, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ μπορεί να συμβάλει θετικά στους στόχους του κρατικού προϋπολογισμού και στη διασφάλιση της φορολογικής δικαιοσύνης”, αναφέρεται κατ’ αρχάς στο ειδικό κεφάλαιο με τίτλο “ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα” κι αυτό πρακτικά σημαίνει αύξηση της σχετικής φορολογίας, επί κινητών και ακινήτων.
Επειδή, όμως, αναγνωρίζεται ότι τέτοιου είδους φορολογικές παρεμβάσεις επηρεάζουν τις αποφάσεις των νοικοκυριών, ο σχεδιασμός ξεκινά από το προφανώς πιο εύκολο- κατά τη Χαριλάου Τρικούπη- βήμα:
1) τον περιορισμό του ορίου αφορολόγητων γονικών παροχών στις 400.000 ευρώ ανά διαθέτη κληρονομιάς έως το αθροιστικό ποσόν 800.000 Ευρώ ανά δικαιούχο κληρονόμο σε περίπτωση ύπαρξης πολλών μεταβιβάσεων 2) την επαναφορά των προγενέστερων συντελεστών φορολογίας για υψηλότερες αξίες.
Ας δούμε τι σημαίνει πρακτικά αυτό για μια οικογένεια, που θέλει να μεταβιβάσει στα παιδιά της ακίνητο ή ακίνητα αξίας συνολικής αξίας 500.000 ευρώ. Σήμερα, ο φόρος είναι μηδενικός. Με τη μείωση του αφορολογήτου, θα πρέπει να επιβληθεί φόρος 5.000 ευρώ αν ο συντελεστής είναι 5% και 10.000 ευρώ αν ο συντελεστής είναι 10%.
Θα είχε άραγε δημοσιονομικό αντίκρισμα μια τέτοια κίνηση; Πριν από την αύξηση του αφορολογήτου, ο Προϋπολογισμός έβαζε στα ταμεία του μόλις 26 εκ ευρώ από τους φόρους γονικών παροχών, γιατί πολύ απλά κανείς δεν μεταβίβαζε στα παιδιά του.
Φόρος πλούτου
Περισσότερες “γκρίζες” ζώνες βρίσκει κανείς αν ανατρέξει στο σχέδιο για την επιβολή φόρου στον πλούτο, κάτι που εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζει και ο συντάκτης του σχεδίου.
“Στη δημόσια συζήτηση παγκοσμίως, η σοσιαλδημοκρατική προσέγγιση που κερδίζει έδαφος είναι η φορολόγηση του καθαρού μεγάλου πλούτου (δηλ. περιουσία μείον τον δανεισμό), με βάση την συνολική αξία όλων των περιουσιακών στοιχείων (χρηματοοικονομικών και μη-χρηματοοικονομικών).
Βεβαίως, για να έχει πιθανότητες να εφαρμοστεί αποτελεσματικά αυτό το σύστημα, πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη περιουσιακή διαφάνεια, λόγω των κενών που υπάρχουν σήμερα στο περιουσιολόγιο, το κτηματολόγιο και γενικότερα στην καταγραφή του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας”, αναφέρεται επί λέξη. Όσον αφορά στην περίμετρο εφαρμογής ενός τέτοιου φόρου, μπαίνουν στο “κάδρο” 66.000 άτομα.
Φόρος υπερκερδών
Πολλά και αναπάντητα είναι τα ερωτήματα που ανακύπτουν κι από τις αναφορές στην πρόθεση φορολόγησης υπερκερδών, ως αντίβαρο σε μέτρα στήριξης, οριζόντιου ή στοχευμένου χαρακτήρα.
Αφήνοντας κανείς στην άκρη τη σαφή οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε όλα τα κράτη- μέλη, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, για άρση των μέτρων στήριξης ως το τέλος της χρονιάς, δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί τι ακριβώς σημαίνει η αναφορά “στόχος μας είναι ένας δίκαιος μηχανισμός που φορολογεί τα υπερκέρδη των λίγων που επωφελούνται επιδέξια από την κρίση και χρηματοδοτεί τις ζημιές των πολλών και ανήμπορων να αντιδράσουν στην επέλαση της”.
Η σύγχυση επιτείνεται από άλλη σχετική παράγραφο, στην οποία αναφέρεται το εξής: “Υψηλή φορολογία στα υπερκέρδη των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και με τα έσοδα χρηματοδότηση μείωσης των ειδικών φόρων”.
Τι σημαίνει άραγε υψηλή φορολογία; Για τι συντελεστές μιλάμε; Πάνω από 90% με τον οποίο φορολογήθηκαν ήδη τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών; Ο σχεδιασμός αφορά τελικά μόνο στην Ενέργεια ή και στις εισηγμένες, όπως ειπώθηκε σε τηλεοπτικό πάνελ; Οι μεγάλες επιχειρήσεις εκτός Χρηματιστηρίου μπαίνουν στην εξίσωση;
Τι σημαίνει υπερκέρδος; Ποιο είναι το προσδοκώμενο δημοσιονομικό όφελος όταν από τους δημοσιευμένους ισολογισμούς περίπου οι μισές εισηγμένες έχουν ζημιές; Πώς εξασφαλίζεται η διαρκής επίτευξη υπερκερδών άρα και η δυνατότητα υπερφορολόγησης τους, έτσι ώστε να καλύπτεται το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος των προτεινόμενων ελαφρύνσεων;
Αν μη τι άλλο τις επόμενες ημέρες θα πρέπει να αναμένονται διευκρινίσεις επί όλων αυτών των θεμάτων, που επηρεάζουν τη καθημερινότητα νοικοκυριών κι επιχειρήσεων…
