Η υπερανάλυση είναι μια γνωστική διαδικασία που χαρακτηρίζεται από ενοχλητικές, επαναλαμβανόμενες, αυτόματες σκέψεις και εικόνες.
Ας υποθέσουμε ότι είναι Παρασκευή απόγευμα και βρίσκεστε στο γραφείο.
Μετά από μια ιδιαίτερα μακρά και εξουθενωτική εργάσιμη εβδομάδα, το μόνο που μπορείτε να σκεφτείτε είναι πόσο ωραία θα περάσετε με τους φίλους σας το Σαββατοκύριακο.
Καθώς κλείνετε τον υπολογιστή σας, έρχεται ένα νέο email από τον προϊστάμενό σας. Ανοίγετε το μήνυμα και βρίσκετε ένα σύντομο και πάρα πολύ αόριστο μήνυμα:
«Να μιλήσουμε οπωσδήποτε τη Δευτέρα το πρωί… Απόλαυσε το Σαββατοκύριακό σου»
Κοιτάζετε προς το γραφείο του και δεν βλέπετε κανέναν μέσα.
Έχει ήδη φύγει.
Οι χτύποι της καρδιάς σας αυξάνονται και γίνονται έντονοι, καθώς κατευθύνεστε στην συνάδελφο στο διπλανό γραφείο.
Τη ρωτάτε αν έλαβε κι εκείνη το ίδιο μήνυμα
. Εκείνη απαντά αρνητικά.
Η καρδιά σας αρχίζει να «βυθίζεται»… Αρχίζετε να αναρωτιέστε τι μπορεί να θέλει.
Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος, για να αρχίσει το μυαλό σας να κατακλύζεται από ερωτήσεις…
«Έκανα κάτι κακό;»
«Γιατί περίμενε μέχρι τις 4:30 την Παρασκευή το απόγευμα για να μου στείλει μήνυμα;»
«Γιατί μου είπε να απολαύσω το Σαββατοκύριακο;»
«Δεν ξέρει ότι δεν θα μπορέσω να απολαύσω το Σαββατοκύριακο τώρα πια, αφού δεν έχω ιδέα τι θέλει;»
Αργότερα, συναντιέστε με φίλους για φαγητό. Φυσικά, αμέσως τους ρωτάτε τη γνώμη τους για το μήνυμα που λάβατε:
«Ακούγομαι τρελή;
Τι πιστεύετε ότι θέλει;
Τι θα κάνατε, αν λαμβάνατε το ίδιο μήνυμα από τον προϊστάμενό σας; Θα πρέπει να ανησυχώ;»
Το Σαββατοκύριακο φτάνει στο τέλος του και μόνο απόλαυση δεν έχετε νιώσει παρά ενόχληση, αγωνία και ταραχή.
Σε αυτό το σημείο, έχετε πείσει βασικά τον εαυτό σας ότι το πρώτο πράγμα που θα συμβεί τη Δευτέρα το πρωί θα είναι η απόλυσή σας.
Σας ακούγεται οικείο;
Αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα της «υπερανάλυσης»!
Η υπερανάλυση είναι μια γνωστική διαδικασία που χαρακτηρίζεται από ενοχλητικές, επαναλαμβανόμενες, αυτόματες σκέψεις και εικόνες.
Η ανάλυση σίγουρα είναι μια πολύ χρήσιμη διαδικασία, προκειμένου να εξετάσουμε το παρελθόν και να αποφύγουμε παρόμοια λάθη ή να εκτιμήσουμε την έκβαση κάποιου μελλοντικού γεγονότος και να προσαρμόσουμε τις ενέργειές μας.
Το θέμα είναι ότι οι υπεραναλυτικοί άνθρωποι θα ξαναπαίξουν στο μυαλό τους, ξανά και ξανά, τα ίδια σενάρια χωρίς αποτέλεσμα, με συνέπεια αυξημένο άγχος και κατάθλιψη.
Ως άνθρωποι, όλοι βιώνουμε καθημερινά συναισθήματα, τόσο ευχάριστα όσο και δυσάρεστα.
Όμως, κάποιες φορές, τα συναισθήματά μας φαίνεται να μην εξυπηρετούν κάποιο σκοπό και μπορούν γρήγορα να ξεφύγουν από τον έλεγχό μας, αν δεν μπορούμε να τα ρυθμίσουμε.
Η «ρύθμιση των συναισθημάτων» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους τρόπους που ρυθμίζονται τα συναισθήματα, συνειδητά ή ασυνείδητα, κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι στρατηγικές ρύθμισης των συναισθημάτων μπορούν να είναι χρήσιμες για να αποκτήσουμε επίγνωση των συναισθηματικών μας εμπειριών.
Παρόλα αυτά, στρατηγικές όπως η υπεραναλυτική σκέψη έχουν το παράδοξο αποτέλεσμα να παρατείνουν ή ακόμη και να εντείνουν την εμπειρία των δυσάρεστων συναισθημάτων.
Οι ψυχολόγοι μελετούν εδώ και πολύ καιρό τους παράγοντες που προδιαθέτουν κάποιους ανθρώπους να υπεραναλύουν πολύ περισσότερο από κάποιους άλλους.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ψυχολογική κατάσταση που έχει συνδεθεί με την υπερανάλυση.
Ομάδα ψυχολόγων μελέτησε τη σχέση μεταξύ των ικανοτήτων συναισθηματικής νοημοσύνης και της νοητικής υπερανάλυσης σε δείγμα φοιτητών.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που κατείχαν υψηλότερες ικανότητες συναισθηματικής νοημοσύνης, ιδιαίτερα την ικανότητα να διαχειρίζονται το συναίσθημα, ήταν λιγότερο πιθανό να αρχίσουν την υπερανάλυση μετά από ένα συναισθηματικό γεγονός και σε βάθος χρόνου.
Οι ψυχολόγοι συμπέραναν ότι:
οι άνθρωποι που είναι ικανοί να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους, αναρρώνουν από συναισθηματικές εμπειρίες πιο γρήγορα και έχουν λιγότερες ενοχλητικές σκέψεις που σχετίζονται με εκείνες τις εμπειρίες.
Σύμφωνα με τον Aaron T. Beck (Αμερικανό ψυχίατρο και εισηγητή της γνωσιακής θεραπείας), οι αυτόματες σκέψεις είναι μια δύσκολα αναγνωρίσιμη μορφή σκέψεων που συνυπάρχει με άλλες, πιο έκδηλες, ροές σκέψεων.
Αυτή η μορφή δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό των ατόμων που βιώνουν κάποια ψυχολογική διαταραχή – πρόκειται για σκέψεις που όλοι κάνουμε.
Αν και τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβανόμαστε την παρουσία τους, με λίγη εξάσκηση μπορούμε εύκολα να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξή τους.
Όταν το άτομο τις εντοπίσει, μπορεί άμεσα να κάνει έναν έλεγχο για να διαπιστώσει κατά πόσο αυτές οι σκέψεις ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Ο υπεραναλυτικός τύπος ανθρώπου μπορεί να έχει επαναλαμβανόμενες, ενοχλητικές σκέψεις και εικόνες σε τρεις φάσεις:
1. Πριν από ένα περιστατικό, εν αναμονή του τι μπορεί να συμβεί.
2. Κατά τη διάρκεια ενός περιστατικού.
3. Μετά το περιστατικό, αναλογιζόμενος το τι συνέβη.
ΠΑΙΡΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ
Πρώτο μας μέλημα είναι να καταλάβουμε ότι, προκειμένου να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε λειτουργικά και με τρόπο που να μας εξυπηρετεί, θα πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε!
Καταλαβαίνω ότι μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά σκεφτείτε λίγο έναν αγώνα, που μέσα στη γρήγορη ροή του δυσκολεύει τον διαιτητή να καταλάβει μια αμφισβητούμενη φάση.
Το πρώτο πράγμα λοιπόν που κάνει ο διαιτητής είναι να σταματήσει τον αγώνα και να δει τη φάση στο βίντεο σε αργή κίνηση, αν χρειαστεί. Ακριβώς έτσι λειτουργεί αυτό και με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας.
Αν μελετήσετε τους θετικούς ανθρώπους, θα δείτε ότι δεν έχουν απαραίτητα μόνο θετικές σκέψεις.
Για την ακρίβεια, κάνουν πολύ λίγες σκέψεις.
Εστιάζονται στο τώρα και ασχολούνται με τις σκέψεις αυτές που έχουν να κάνουν με τη δραστηριότητα του παρόντος.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας δώσω κάποιες τεχνικές που προσωπικά με βοήθησαν να κατανοήσω και να διαχειριστώ τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου.
Το ότι οι τεχνικές αυτές λειτούργησαν σε εμένα δεν σημαίνει ότι μπορεί να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε όλους τους ανθρώπους.
Εύχομαι κάποιες από αυτές να λειτουργήσουν και σε εσάς!
1. Mindfulness: Αν θέλαμε να μεταφράσουμε τη λέξη θα λέγαμε ότι σημαίνει «ενσυνειδητότητα», «επίγνωση», νοητική «εγρήγορση». Ουσιαστικά είναι μια διαδικασία όπου κάποιος φέρνει την προσοχή του στην εμπειρία που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Όταν ασχολούμαστε με την ενσυνειδητότητα, οι σκέψεις μας εστιάζονται σε αυτό που αισθανόμαστε στην παρούσα στιγμή και όχι στην ανάμνηση του παρελθόντος ή στον οραματισμό του μέλλοντος.
2. Δώστε όνομα στο συναίσθημα: Τα συναισθήματα που δεν κατονομάζονται, μπορούν εύκολα να παρερμηνευθούν, οδηγώντας μας συχνά σε αντίθετα αποτελέσματα. Η ικανότητα να προσδιορίσουμε τα συναισθήματά μας, μας παρέχει ένα προστατευτικό φίλτρο απέναντι στην υπερβολική υπερανάλυση. Αντί να προσπαθείτε να καταπνίξετε τα δυσάρεστα συναισθήματα, αναγνωρίστε τα, δώστε τους την κατάλληλη ονομασία και βρείτε τρόπους να συμπεριλάβετε τα συναισθήματα αυτά στην καθημερινότητά σας.
3. Τα συναισθήματα δεν είναι θετικά ή αρνητικά:
Δεν υπάρχουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα, αλλά το πώς τα βιώνουμε εμείς ως ευχάριστα ή δυσάρεστα, ανάλογα με τη σκοπιά από την οποία τα βλέπουμε, βάσει των εμπειριών που διαμορφώνουν τον τρόπο που βλέπουμε την υποκειμενική μας πραγματικότητα.
Αναρωτηθείτε αν είναι αρνητική η θλίψη για τον πόνο των συνανθρώπων μας, ή ο θυμός για την αδικία, ή ο φόβος που μας συνετίζει από παράτολμες συμπεριφορές και θα καταλάβετε τι εννοώ.
4. Εμπλουτίστε το συναισθηματικό σας λεξιλόγιο:
Τα πρόσωπα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη μπορούν να προσδιορίζουν με ακρίβεια τι αισθάνονται, λόγω του εκτεταμένου συναισθηματικού λεξιλογίου τους.
Την επόμενη φορά που κάποιος σας ρωτήσει πώς είστε ή αισθάνεστε, αντί να απαντήσετε αμέσως «καλά», «άσχημα» ή «υπέροχα», προσπαθήστε να διευκρινίσετε ακριβώς πώς αισθάνεστε.
5. Αποσπάστε την προσοχή σας με κάτι άλλο:
Οι στρατηγικές απόσπασης της προσοχής περιλαμβάνουν μια εκούσια στροφή της προσοχής μακριά από δυσάρεστα συναισθήματα, προς μια πιο ουδέτερη ή θετική συναισθηματική κατάσταση ή ερέθισμα.
Τέτοιου είδους τεχνικές είναι: η αναπνοή, η εστίαση στο σώμα, η παρατήρηση του κεριού, η επίλυση ενός σταυρόλεξου, η συναναστροφή με έναν θετικό άνθρωπο, τα μάνταλα κ.α.
6. Γνωστική επαναξιολόγηση:
Η γνωστική επαναξιολόγηση περιλαμβάνει την εκούσια αλλαγή της σημασίας ενός δυσάρεστου συναισθήματος, προκειμένου να το αποδυναμώσουμε.
Η επαναξιολόγηση είναι μια ιδιαίτερα αποτελεσματική δεξιότητα, που έχει συσχετιστεί με χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικής ευεξίας.
Την επόμενη φορά που θα διαπιστώσετε ότι αισθάνεστε αγχωμένος για κάποιο προσεχές γεγονός, επαναξιολογήστε το συναίσθημα ως ενθουσιασμό λέγοντας στον εαυτό σας ότι το σώμα σας απλώς σας βοηθάει να προετοιμαστείτε για να αποδώσετε.
7. Συναισθηματική αποδοχή:
Η συναισθηματική αποδοχή περιλαμβάνει την αύξηση της αυτοεπίγνωσης του ατόμου.
Όταν οι άνθρωποι επιλέγουν να αποδεχθούν συναισθηματικά μια κατάσταση, δεν συνειδητοποιούν μόνο τα συναισθήματά τους, αλλά μαθαίνουν και να τα αποδέχονται χωρίς επίκριση και αισθήματα ενοχής.
Το να δουλέψετε σε συνεργασία με έναν επαγγελματία Life Coach θα σας βοηθήσει στην αναγνώριση, την αποδοχή και τη διαχείριση των δυσάρεστων συναισθημάτων.
Διαβάστε επίσης εδώ:
