Μπορεί το αίσθημα της ζήλειας να έχει αποκτήσει αρνητική χροιά λόγω των εντάσεων που συνήθως προκαλεί σε μια ερωτική σχέση, στην περίπτωση της φιλίας όμως μπορεί να είναι εξαιρετικά ωφέλιμο – Τι υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
Μία νέα μελέτη από τα Πανεπιστήμια της Αριζόνα, της Οκλαχόμα και το Κολέγιο Hamilton βρήκε ότι το συναίσθημα της ζήλειας μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τη διατήρηση των φιλικών σχέσεων.
Όπως αναφέρεται στη σχετική δημοσίευση στο Journal of Personality and Social Psychology, η ζήλεια σχετίστηκε με την αξία της φιλίας και κινητοποίησε συμπεριφορές που διατήρησαν τη σχέση.
«Οι φίλοι είναι μια σημαντική πτυχή της ζωής, ειδικά τώρα που η πανδημία του κορωνοϊού δυσκολεύει την καθημερινότητά μας.
Οι φίλοι, λοιπόν, παρέχουν στήριξη κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, παρέα έναντι της μοναξιάς και μπορούν να αποτελέσουν ανεξάντλητες πηγές όταν τους χρειαζόμαστε.
Στην έρευνά μας, εμείς θελήσαμε να καταλάβουμε πώς οι άνθρωποι διατηρούν τις φιλικές τους σχέσεις και βρήκαμε ότι το αίσθημα της ζήλειας μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για αυτό», αναφέρει η Jaimie Arona Krems, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας.
Ο τρίτος άνθρωπος
Σύμφωνα με τα ευρήματα, δεν προκαλούσαν ζήλεια όλα τα είδη απειλής προς τη σχέση. Αν, για παράδειγμα, ένας καλός φίλος μετακόμιζε μακριά, οι άνθρωποι ένιωθαν περισσότερο θλίψη και θυμό παρά ζήλεια.
Όταν, όμως, η σχέση απειλούταν από ένα άλλο άτομο -όπως ένας νέος ερωτικός σύντροφος ή ένας νέος φίλος στη δουλειά- η ζήλεια ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα.
Η ένταση του συναισθήματος της ζήλειας ποίκιλλε από τις πιθανότητες που είχε το τρίτο άτομο να αντικαταστήσει το ένα υποκείμενο της σχέσης, ενώ στην περίπτωση που ένας καλός φίλος αποκτούσε έναν σύντροφο, τα συναισθήματα της ζήλειας ήταν λιγότερα από όταν αποκτούσε έναν πιθανό νέο φίλο.
«Διαπιστώσαμε πως η απειλή ενός τρίτου ατόμου στη φιλική σχέση δεν αφορούσε μόνο στον χρόνο που περνούσε το ένα μέλος της σχέσης μακριά από το άλλο.
Σημασία είχε αν ο άνθρωπος με τον οποίο ο φίλος μας περνούσε το χρόνο του μπορούσε να μας αντικαταστήσει σαν υποκείμενα της μεταξύ μας φιλικής σχέσης.
Συνειδητοποιήσαμε ότι οι άνθρωποι ζήλευαν λιγότερο όταν ο καλύτερός τους φίλος περνούσε τον ίδιο χρόνο με έναν ερωτικό σύντροφο από ό,τι με έναν νέο φίλο, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό που μας κάνει να ζηλεύουμε περισσότερο είναι η πιθανότητα αντικατάστασής μας από το άλλο άτομο», επισημαίνει ο Douglas Kenrick, καθηγητής και συγγραφέας της μελέτης.
Προσέχοντας τη φιλία
Το αίσθημα της ζήλιας για μια ενδεχόμενη αντικατάστασή μας από ένα τρίτο άτομο σχετίστηκε με συμπεριφορές που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν την απειλή αυτή, όπως η προσπάθεια μονοπώλησης του χρόνου του φίλου και χειρισμού των συναισθημάτων του.
Συνδυαστικά, αυτές είναι οι συμπεριφορές που, όπως λέγεται, «φυλάνε τα νώτα μιας φιλίας» και παρατηρούνται σε όλους τους πολιτισμούς, ακόμα και στα ζώα.
Ωστόσο, δεν επικεντρώνονται όλες οι συμπεριφορές αυτού του είδους στην προσπάθεια ελέγχου του φίλου, καθώς η ζήλεια πολλές φορές κάνει τους ανθρώπους να αφοσιώνονται στο να γίνουν οι ίδιοι καλύτεροι φίλοι.
«Η ζήλεια μπορεί κάποιες φορές να είναι ένα σημάδι ότι η φιλία απειλείται και το σήμα αυτό μας βοηθά να δραστηριοποιηθούμε ώστε να επενδύσουμε στη σχέση που μπορεί να έχουμε παραμελήσει», σχολιάζει καταληκτικά η καθηγήτρια και συγγραφέας, Δρ. Athena Aktipis.
