Από το Αριστοτέλειο ξεκίνησε χτες το βράδυ η περιοδεία του ΔΗΠΕΘΕ με τη παράσταση “Από Δύναμη Ισχύος”
Μια παράσταση που συνεχίζεται και σήμερα πριν ξεκινήσει το ταξίδι της στην Ελλάδα και πάλι στο Αριστοτέλειο Εκπαιδευτήριο Σερρών στις 9.15 μ.μ .
Η παράσταση, σε σκηνοθεσία του Ενκε Φεζολλάρι και μουσική του Σερραίου Γιώργου Ανδρέου, φέρνει ως σημείο αναφοράς της εποχής μας τους λόγους των αρχαίων μέσα από μονολόγους – διαγγέλματα.
Φυσικά με τους υπέροχους ηθοποιούς, τη Φιλαρέτη Κομνηνου, τον Αλέκο Συσσοβίτη, την Άννα Μάσχα και την Καλλιόπη Ευαγγελίδου, αλλά και με εξαιρετικούς συνεργάτες πίσω από τη κάθε μικρή και μεγάλη λεπτομέρεια.
Χτες φυσικά στη πρεμιέρα της παράστασης ο Δήμαρχος Σερρών Αλέξανδρος Χρυσάφης δήλωσε τα εξής αναφορικά με τη παράσταση
Μια καταπληκτική παράσταση έκανε πρεμιέρα απόψε… πραγματικά νοιώθω πολύ τυχερός που παρακολούθησα ένα μαγευτικό ταξίδι “από θέση ισχύος” γιατί η “δύναμη του δημόσιου λόγου” είναι πάντα επίκαιρη και διαχρονική…
Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών για το μαγευτικό αυτό ταξιδι!
Διαβάστε στη συνέχεια τη συνέντευξη του σκηνοθέτη Ένκε Φεζολλάρι στο περιοδικό SocialProfile
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΘΕΜΗΣ ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ
Ο Ένκε Φεζολλάρι μπορεί να γεννήθηκε στην Αλβανία, αλλά στην χώρα μας βρέθηκε μετανάστης από την έκτη δημοτικού. Εδώ μεγάλωσε και εδώ δουλεύει, ενώ είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Μάλιστα, για χρόνια εργάστηκε και ως ηθοποιός με καταξιωμένους σκηνοθέτες τόσο στο Εθνικό Θέατρο, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, ενώ στην πόλη μας βρέθηκε για να σκηνοθετήσει το «Θείο Βάνια» μετά από πρόσκληση της Καλλιόπης Ευαγγελίδου και του ΔΗΠΕΘΕ μας.
Ο ίδιος άρπαξε την ευκαιρία, γιατί όσο να’ ναι, το ΔΗΠΕΘΕ μας έπαιξε έναν … Τσέχωφ.
Και ο Τσέχωφ σε συνδυασμό με τον «Θείο Βάνια», αν μη τι άλλο είναι μια σπουδαία πρόκληση, καθώς είναι ένα έργο γοητευτικό που αποτελεί ίσως το πιο «τσεχωφικό» από τα έργα του κορυφαίου Ρώσου ποιητή των λεπτότατων αποχρώσεων….
Συμπυκνώνει εκρηκτικά το υπαρξιακό αδιέξοδο του φαινομένου που ονομάζεται «άνθρωπος», μέσα στον χώρο και τον χρόνο, ενώ οι ήρωες του είναι μικροί και «γκρίζοι», αλλά γνήσιοι και αναγνωρίσιμοι, που αναζητούν το νόημα της ζωής και φλερτάρουν με τα όριά τους….
Όπως και ο Ένκε…
SocialProfile: Ένκε πως είναι να ζεις σε μια μικρή πόλη;
Ένκε Φεζολλάρι: Η αλήθεια είναι πως δεν την έχω ζήσει όσο θα ήθελα την πόλη.
Ξέρεις, δουλειά, σπίτι και πάλι από την αρχή, αλλά έχω την άποψη από το λίγο που έζησα, πως είναι ωραία πόλη με ακόμα πιο ωραίους ανθρώπους. Και φυσικά εδώ βλέπω πως είναι να ζει η νεολαία.
Και χαίρομαι που βλέπω πολλά παιδιά να παίζουν στις πλατείες, στα πάρκα, στις κεντρικές οδούς.
Στην Αθήνα αυτά δεν τα βλέπεις πουθενά και μου αρέσει πολύ αυτό το αίσθημα της ασφάλειας που κυριαρχεί παντού.
SocialProfile: Η ευαισθησία θεωρείς ότι είναι επίκτητη ή θεωρείς πως γεννιέσαι με αυτή;
Ένκε Φεζολλάρι: Καταρχάς θεωρώ πως γεννιέσαι, αλλά από εκεί και πέρα πολλά πράγματα εξαρτώνται τόσο από την οικογένεια όσο και τις επιρροές που έχουμε.
Πάντως, εγώ αυτό το διαπίστωσα μετά από πολλά χρόνια ψυχοθεραπείας και σήμερα θεωρώ πως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν.
Αλλιώς δεν θα είχαμε καμία ελπίδα.
SocialProfile: Στους αθλητές κυριαρχεί το ταλέντο και στους καλλιτέχνες η έμπνευση. Σε εσένα ‘Ενκε από που πηγάζει η έμπνευσή σου;
Ένκε Φεζολλάρι: Νομίζω ότι η έμπνευση είναι ένα όνειρο.
Όταν ήρθε η πρόταση από την κ.Ευαγγελίδου και είδα πως είναι Τσέχωφ, είπα το ‘ναι’ αμέσως, γιατί για μένα η έμπνευση βρίσκεται στον εσωτερικό μου κόσμο.
Είναι νομίζω κάτι σαν την θρησκεία.
Αν πιστεύεις σε κάτι, αυτό νομίζω πως τελικά σου έρχεται.
Όπως όταν πιστεύεις πως θα σε σώσει ο θεός, νομίζω πως τελικά το θαύμα θα γίνει.
Αν το θέλουμε πολύ βέβαια και έτσι είναι και η τέχνη.
Αν πιστεύεις αυτό που κάνεις, τότε θα γίνει αυτό που εύχεσαι.
Είναι βέβαια και θέμα καρδιάς και φυσικά για μένα που είμαι σαν χαρακτήρας ανθρωποκεντρικός, προσωπικά η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσής μου είναι ο άνθρωπος.
SocialProfile: Ποιο είναι το «κλειδί» της επιτυχίας;
Ένκε Φεζολλάρι: Για μένα το «κλειδί» της επιτυχίας είναι οι συνεργάτες. Και επειδή το θέατρο είναι ομαδικό άθλημα, όλοι έχουν μερίδιο, είτε στην επιτυχία, είτε στην αποτυχία.
Για αυτό και ποτέ δεν πέφτω στην ‘λούμπα’ του «εγώ». Οδηγός μου και «κλειδί» μου είναι πάντα το «εμείς».
Εγώ δεν ήρθα στις Σέρρες για να δείξω πόσο «ουάου» τύπος είμαι και πόσο ξέρω από τέχνη. Ήρθα γιατί ξέρω καλά πως το θέατρο είναι λαϊκό είδος.
Ο θεατής είτε είναι σπουδαγμένος, είτε είναι αδιάβαστος και αγράμματος, είναι αυτός που θα με κρίνει, αν καταφέρω όμως να του δώσω ένα λαϊκό θέαμα. Αυτό το θέαμα θα φτιαχτεί από δέκα άτομα και όλοι θα βάλουν το δικό τους λιθαράκι. Εγώ είμαι τίμιος με αυτό και θεωρώ πως αυτή μου η τιμιότητα θα περάσει και στο κριτή που είναι το κοινό.
Αυτοί θα κρίνουν το όποιο ταλέντο μας, το χαρακτήρα μας και το αποτέλεσμα είτε θα μας δικαιώσει, είτε δεν θα μας δικαιώσει.
Στην περίπτωσή μας, καπετάνιος στο καράβι είναι η Ευαγγελίδου, γιατί αυτή διάλεξε τον σκηνοθέτη και εγώ από την πλευρά μου διάλεξα το έμψυχο υλικό.
SocialProfile:: Εσύ Ένκε, κυνηγάς το όνειρό σου;
Ένκε Φεζολλάρι: Για να είμαι στις Σέρρες, θα πει ότι το κυνηγάω. Κυνηγάω όλες τις καλές συνθήκες. Και εργασίας και συνεργασίας.
Εγώ διαμόρφωσα το κλίμα, αλλά είναι τέτοια η ‘ομπρέλα’ που υπάρχει εδώ, το σπίτι που βρήκα, οι συνθήκες δηλαδή που με έκαναν να πω το ναι.
Βέβαια, όλοι μας ρισκάρουμε. Όπως όταν βάζουμε στο σπίτι μας κάποιον άνθρωπο και αντί να μας φιλήσει το χέρι, μας …κλέβει.
Άρα το αποτέλεσμα έχει και ρίσκο και πόνο και δάκρυα!
Και θα συγκρουστούμε και θα τριφτούμε στο πάτωμα, αλλά όλοι μας εδώ στο θέατρο είμαστε στο ίδιο πνεύμα, μιας και έχουμε τον ίδιο στόχο: το καλό αποτέλεσμα.
SocialProfile: Διαβάζοντας το βιογραφικό σου διαπίστωσα πως έχεις σκηνοθετήσει τα πάντα. Επιλογή σου ή απλά έτυχε;
Ένκε Φεζολλάρι: Ήταν δικές μου επιλογές με μεγάλο κόστος, με πείνα, με πολλή προσπάθεια.
Άλλα τα βρήκα και άλλα με βρήκαν, αλλά πίστεψέ με όλα μου τα έργα συγκλίνουν και όπως όλοι οι σκηνοθέτες νομίζω όλα έχουν ένα νήμα.
Και φυσικά σε μένα υπήρχε πάντα η χαρά της δημιουργίας.
SocialProfile: Πόσο εύκολο ήταν για έναν μετανάστη που γεννήθηκε στην Αλβανία να καθιερωθεί σαν σκηνοθέτης;
Ένκε Φεζολλάρι: Πίστεψέ με ήταν πολύ δύσκολο, γιατί καταρχάς είμαι ο μοναδικός Αλβανός που έγινα σκηνοθέτης.
Όταν κάνω πλάκα λέω πως κάνω διεθνή καριέρα, αλλά δεν έχει να κάνει μόνο με το ταλέντο.
Το όποιο ταλέντο έχει από πίσω του και πολύ δουλειά.
Εγώ νιώθω λίγο, έως πολύ, σαν τον Αντετοκούνμπο.
Όπως εκείνος πέτυχε να πάει στο ΝΒΑ, εγώ πέτυχα να σκηνοθετήσω πολύ μεγάλα έργα. Αλλά θα μπορούσε η κοινωνία να μην το αποδεχθεί, καθώς όλοι κρίνονται από το αποτέλεσμα
Όπως λοιπόν ο Αντετοκούνμπο έγινε αποδεκτός γιατί είναι καλός παίχτης, εγώ έγινα αποδεκτός γιατί θεωρώ πως είμαι καλός σκηνοθέτης
SocialProfile: Η Ελληνική κοινωνία είναι ή δεν είναι ρατσιστική;
Ένκε Φεζολλάρι: Ο ρατσισμός είναι και ταξικός και φυλετικός και σεξιστικός.
Εγώ μεγάλωσα εδώ και ξέφυγα από την πρώτη γενιά των μεταναστών.
Ήρθα εδώ έντεκα χρονών και έτυχε να έχω μια μάνα που με μεγάλωσε με το δόγμα «πρέπει να πετύχεις».
Άρα, από μια άποψη είμαι ένα επίτευγμα της μητέρας μου.
Άλλοι αγωνίστηκαν για τα χρήματα, άλλοι για την επιστήμη, και άλλοι για τα δύο παιδιά που σπούδασαν, όπως η μητέρα μου.
Αυτή είναι και όλη της η περιουσία…
Εγώ λοιπόν πήρα αυτή την σκυτάλη από την μητέρα μου και έπρεπε να πετύχω, να κάνω το δικό μου κύκλο, μέσα από την αυτοκυριαρχία και να γίνω ένα ισότιμο μέλος της κοινωνίας.
Εγώ δεν ήθελα απλά να πετύχω, έπρεπε αρχικά να επιβιώσω, έπρεπε να πετύχω! Και για να πετύχω έπρεπε να είμαι καλός!
SocialProfile: Θα έφτιαχνες ποτέ «εξώφυλλο» την προσωπική σου ζωή;
Ένκε Φεζολλάρι: Είχα την ευκαιρία να το κάνω, αλλά δεν το έκανα.
Εγώ δεν απευθύνομαι στην μάζα, δεν είμαι η Φουρέιρα.
Εγώ έχω το δικό μου κοινό, που είναι οι άνθρωποι του θεάτρου. Αν τώρα έβγαινα στην Μελέτη στο «Αργά τα μεσάνυχτα» δεν ξέρω πώς θα το μετέφερα, αλλά μου έτυχε να δουλέψω με ανθρώπους που «πούλησαν» το όνομά μου.
Έλεγε για παράδειγμα ένας πρωταγωνιστής που είχα στο θέατρο στις συνεντεύξεις που έδινε, πέντε φορές συνέχεια πως δουλεύει με έναν Αλβανό, λες και αυτό ενδιέφερε το κοινό. Μα αν ήθελα εγώ να το «πουλήσω», θα το «πουλούσα» από μόνος μου.
Μόνο που αυτό δεν ενδιαφέρει κανένα, μιας και εγώ θα ήθελα να κρίνομαι από την δουλειά μου και όχι από τον τόπο στον οποίο γεννήθηκα ή την σεξουαλική μου ταυτότητα, ούτε αν έχω πέντε ή δέκα παιδιά, ούτε αν είμαι οικονομικός μετανάστης.
SocialProfile: Πώς θα ήθελες να δεις τον εαυτό σου μετά από δέκα χρόνια;
Ένκε Φεζολλάρι: Με πιάνεις σε μια δύσκολη ηλικία, μιας και κλείνω τα 39.
Ειλικρινά θα ήθελα να έχω μια οικονομική ευμάρεια και να μπορώ να ζω ακόμα πιο αξιοπρεπώς από την δουλειά μου, μιας και με ακολουθεί η οικονομική ανασφάλεια. Σκέψου πως δεν θέλω να φύγω από εδώ, μιας και με ξελόγιασαν οι Σέρρες.
Οι συνθήκες θα ήθελα να είναι διαφορετικές, να έχω δηλαδή μια συντροφικότητα και να είναι οι δικοί μου άνθρωποι καλά.
Θα ήθελα να έχω σκηνοθετήσει μια Επίδαυρο και να μπορώ κάνω τις καλύτερες επαγγελματικές επιλογές.
Θα ήθελα να είμαι σπιτόγατος με αυτή την δογματική ανεξαρτησία που κουβαλάω.
Δεν θα ήθελα να έχω πια ένα σπίτι στη Φολέγανδρο, αλλά θα ήθελα να έχω μια σταθερή προσωπική ζωή, έτσι κι αλλιώς σκυλιά, γατιά και παιδιά δεν θα έχω. Και φυσικά θα ήθελα να έχω ακόμα την δημιουργική τρέλα, αλλά και τις αντοχές που χρειάζονται για αυτή την δουλειά.
Αλλά θα αντέξω δέκα χρόνια; Θα ξευτελίσω την τέχνη μου; Θα συμβιβαστώ;
Θα κάνω εκπτώσεις;
Γιατί κακά τα ψέματα, η κρίση άλλαξε πολλά δεδομένα και αν θες την άποψή μου μας χειροτέρεψε.
Η αντοχή εμπεριέχει και την πίστη, την επιμονή, την υπομονή, και σκέφτομαι πως σε λίγο θα έρθει και η επόμενη γενιά και δυστυχώς όλοι στην Ελλάδα θέλουν το δικό τους ‘περίπτερο’.
Από τους πολιτικούς μέχρι τους τραγουδιστές!
Ακόμα τραγουδάει ο Παπακωνσταντίνου και ακόμα ο άλλος είναι βουλευτής, που πρωτοβγήκε το ’80! Πόσο πια; Ποιος από όλους αυτούς θα δώσει τον απαραίτητο χώρο στην νέα γενιά;
Που είναι σήμερα οι ηγέτες;
Κακά τα ψέματα. Δυστυχώς η εποχή μας ….βολεύεται!
SocialProfile: Για πες μου για τις Σέρρες, πώς σου φαίνονται;
Ένκε Φεζολλάρι: Έχετε ένα πολύ ωραίο μουσείο που δυστυχώς είναι άδειο από κόσμο.
Έχει πολύ ωραία φύση και οι άνθρωποι δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα. Μ΄ αρέσει που τα παιδιά παίζουν στις πλατείες κάτι που δεν βλέπεις στην Αθήνα.
Αυτό, ξέρεις, μου θύμισε την παλιά Αθήνα.
Να πω επίσης και για το καλό φαγητό, το πολύ καλό φαγητό θα έλεγα, που δεν το βρίσκεις πουθενά σε όλη την Ελλάδα.
Και φυσικά η Σέρρες είναι μια πόλη μεγάλη και όμορφη, που σε αντίθεση με την Αθήνα δεν ζει μια κατάθλιψη.
Θα μου πεις, έχει ευκαιρίες;
Όχι, αλλά το ότι πάω σε πέντε λεπτά στην φύση δεν είναι απίστευτο;
Εμένα μ΄ αρέσουν οι Σέρρες, αλλά δεν θα μπορούσα να ζήσω για πολλά χρόνια εδώ, μιας και στην Αθήνα οι φιλοδοξίες και οι ευκαιρίες είναι μεγαλύτερες.
Πάντως μη νομίζεις, πάντα φρόντιζα την …ανωνυμία μου!
SocialProfile: Φέτος το καλοκαίρι θα συνεργαστείς και πάλι με το ΔΗΠΕΘΕ μας και τη Φιλαρέτη Κομνηνού, τον Αλέκο Συσσοβίτη, την Άννα Μάσχα και φυσικά την Καλλιόπη Ευαγγελίδου στην από «θέση ισχύος». Αλήθεια πόσο σύγχρονο είναι αυτό το έργο;
Ένκε Φεζολλάρι: Αυτό είναι ένα από τα βασικά θέματα που πραγματεύεται το έργο μας… το κατά πόσον μάθαμε από όλα αυτά τα σπουδαία, τα μεγάλα.
Είναι αναμφισβήτητο ότι οι λόγοι αυτοί αποτελούν ανυπέρβλητης αξίας πολιτιστική κληρονομιά για όλον τον κόσμο.
Οι λόγοι αυτοί δανείζουν στο σήμερα επιλεκτικά στοιχεία για να παρηγορήσουν το απογοητευτικό πολλές φορές παρόν, και την ίσως δυσανάλογα άδοξη συνέχεια μας…
Είναι για εμάς που ετοιμάζουμε αυτήν την παράσταση ιδιαίτερα γοητευτικό να ανακαλύπτουμε απαντήσεις σε αυτούς τους λόγους, και εντυπωσιαζόμαστε από τη διαχρονικότητα των ανθρωπιστικών αξιών που πήγασαν από αυτούς.
Από την άλλη όμως, είναι και θλιβερό να αναρωτιόμαστε τι μάθαμε 2500 χρόνια μετά.. πού μας ωφέλησε η γνώση και η σοφία που κληρονομήσαμε… είναι μια διαλεκτική σχέση που έχουμε αναπτύξει όλοι οι συντελεστές με τα κείμενα αυτά, μέσα στις πρόβες, στην έρευνα.
Πώς να σχετιστούμε μαζί τους; Ποια ερωτήματα μπορεί να θέσει η δική μας εποχή; Πώς μπορούμε να συνομιλήσουμε μαζί τους;
Και είναι σημαντικό που συνεργαζόμαστε με τόσο σπουδαίους συντελεστές, γιατί η διαλεκτική αυτή επικοινωνία με το παρελθόν αποκτά βάθος και ουσία.
SocialProfile: Ο Άνθρωπος – Πολίτης, η αρετή, η συμμετοχή στα κοινά, η ανάγκη για συλλογικότητα δεν είναι τα ζητούμενα και της σημερινής εποχής;
Ένκε Φεζολλάρι: Στη σύγχρονη Δημοκρατία ο πολίτης αποτελεί το θεμελιώδες υποκείμενο και καθορίζει τη στάση του, είτε με το όραμα που έχει για μια ιδεατή Πολιτεία είτε με την κοινωνική ένταξή του.
Ενεργεί σε δύο θεσμικές διαστάσεις της, στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και κυρίως στο καθημερινό δικαίωμα και αξίωση να προσδιορίζει τις πολιτικές αποφάσεις συνεχώς μέσω της ελεύθερης έκφρασής του. Αυτές είναι έννοιες που τις συναντούμε στους λόγους του Περικλή, στις φιλοσοφικές και πολιτικές θέσεις του Αριστοτέλη.
Όμως, σήμερα, ενώ η δημοκρατία ως θεσμός έχει υιοθετηθεί από όλες πρακτικά τις χώρες της Δύσης, οι σκληροί κομματικοί ανταγωνισμοί και το κατά κανόνα χαμηλό μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των λαών και η χρησιμοποίηση μεθόδων χειραγώγησης του ατόμου διαστρέφουν την ουσία της δημοκρατίας, συχνά επιτρέποντας την επιβολή αυταρχικών θεσμών με δημοκρατικό μανδύα.
Επομένως, η μελέτη των εννοιών αυτών και η πιθανότητα προσαρμογής τους στη σύγχρονη πολιτική πράξη είναι επιτακτική ανάγκη, αν και σαφώς ουτοπική σκέψη.
Η Δημοκρατία δεν παύει να είναι το πολίτευμα του μέτρου, της ταπεινότητας και της συμμετοχικότητας του ατόμου, της συλλογικότητας που απαιτεί το μέλλον.
Σήμερα πρέπει να τη δούμε σαν μια εξελικτική διαδικασία που δεν είναι ολοκληρωμένη ποτέ, αλλά πάντα εν κινήσει, πάντα ως στόχο που πρέπει να κατακτηθεί.
Δείτε εδώ ολόκληρο το τεύχος SocialProfile
