Βασικό Εισόδημα
Αλήθειες ή Ψέματα;
Γράφει ο Στάθης Πανταζής
Το Οικουμενικό Βασικό Εισόδημα (Universal Basic Income) έχει αρχίσει να αποκτά οπαδούς τόσο μέσα στον κόσμο της βιομηχανίας (όπως ο Έλον Μασκ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Τέσλα) όσο και της Σίλικον Βάλεϊ (όπως ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ).
Ο λόγος είναι απλός: οι συγκεκριμένοι κλάδοι της βιομηχανίαs και της πληροφορικής, ξέρουν από πρώτο χέρι τις καταστροφικές συνέπειες της αυτοματοποιημένης εργασίας στον εργασιακό τομέα.
Ουσιαστικά, οι τεχνολογίες αιχμής και η αντικατάσταση του ανθρώπινου εργατικού δυναμικού από μηχανές θα κάνουν πολλές θέσεις εργασίας να χαθούν μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Τι περιλαμβάνει, λοιπόν, αυτό το Βασικό Εισόδημα;
Πρόκειται για ένα ελάχιστο εισόδημα (λίγο χαμηλότερο από τον βασικό μισθό) που δίνεται σε όλους τους πολίτες μιας χώρας ή ενός δήμου ανεξαιρέτως, έτσι ώστε να καλύπτουν βασικές τους ανάγκες (όπως στέγαση, τροφή, ενέργεια κλπ).
Παράλληλα, το βασικό εισόδημα επιτρέπει στον καθένα να απορρίπτει δουλειές που δεν θέλει ή ακόμα και δουλειές όπου οι συνθήκες εργασίας δεν είναι οικονομικά συμφέρουσες και βιώσιμες.
Με λίγα λόγια, το βασικό εισόδημα μπορεί να έχει ανέλπιστα θετικές συνέπειες στην ατομική ζωή των πολιτών.
Ταυτόχρονα όμως, μπορεί να έχει και αναπάντεχα θετική επίδραση στην αγορά εργασίας.
Για παράδειγμα, μπορεί να επιφέρει μια ισορροπία στις εργασιακές σχέσεις, αναγκάζοντας πολλές εταιρείες και εργοδότες να προσφέρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας (πχ. υψηλότερους μισθούς ή πλήρη αντί της μερικής απασχόλησης) ως κίνητρο στους εργαζομένους τους.
Σε πολίτες που ήδη εργάζονται, το Βασικό Εισόδημα θα έδινε σαφώς παραπάνω χρόνο ώστε να επενδύσουν σε νέες επιχειρηματικές ιδέες, ή ακόμα και να ξεκινήσουν νέες καταρτίσεις (π.χ. επανεκπαίδευση και επιπλέον εξειδίκευση).
Μπορεί να σκέφτεστε ήδη:
«Μα, αυτό το βασικό εισόδημα θα κάνει αναπόφευκτα τους εργαζόμενους πιο τεμπέληδες!»
Πιλοτικές εφαρμογές του βασικού εισοδήματος σε διάφορες πόλεις και δήμους του κόσμου δείχνουν ότι μόνο το 1% του πληθυσμού παράτησε την δουλειά του και ότι περισσότερο από το 85% των ανθρώπων δούλευαν ακριβώς το ίδιο.
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα όμως ήταν ότι, όταν οι πολίτες ρωτήθηκαν τι προβλέπουν για την πιλοτική εφαρμογή του βασικού εισοδήματος, το 80% δήλωσε βέβαιο ότι όλοι οι άλλοι θα σταματούσαν να δουλεύουν ή θα δούλευαν πολύ λιγότερο!
Αναμφίβολα, η εφαρμογή του βασικού εισοδήματος δεν είναι πανάκεια.
Ένα τέτοιο διάβημα θα έπρεπε να συνοδευτεί από μέτρα για την τόνωση της αγοραστικής δύναμης του καταναλωτή και την αύξηση των θέσεων εργασίας.
Καθοριστικό ρόλο εδώ θα πρέπει να παίξουν οι κατά τόπους δήμοι.
Στην Ελλάδα, με την τόσο ανεκμετάλλευτη αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή (οι οποίες αποδιοργανώθηκαν ακόμη περισσότερο, εν μέρει λόγω Ευρωπαϊκών πολιτικών που επιβλήθηκαν) οι δήμοι μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο.
Οι δήμοι (ειδικά αυτοί που αποκαλούνται παραδοσιακά αγροτικοί δήμοι) έχουν την δυνατότητα να προωθήσουν την αγροτικο-κτηνοτροφική παραγωγή σε τοπικό επίπεδο.
Ταυτόχρονα, μια οργανωμένη καθετοποίηση αυτής της παραγωγής, μπορεί να επιφέρει σημαντική αύξηση των τοπικά παραγόμενων προϊόντων που διατίθενται στις τοπικές αγορές, αλλά και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
