Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία και χωρίς να έχει κυκλοφορήσει η εφαρμοστική εγκύκλιος, δεδομένου ότι αυτή αποστέλλεται ένα με δύο μήνες προ των εκλογών, από το Υπουργείο Εσωτερικών, θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε εννοιολογικά και πρακτικά τον τρόπο προετοιμασίας των παρατάξεων και την απεικόνιση, μετά την εκλογική διαδικασία, του τρόπου κατανομής των εδρών σε κάθε εκλογική περιφέρεια και για κάθε παράταξη.
Γράφει ο Σοφοκλής Θεμιστοκλέους*
Αξίζει να αναφερθεί, βέβαια, ότι κατά την κατάρτιση των συνδυασμών πρέπει να ελεγχθεί η ύπαρξη κωλυμάτων και ασυμβιβάστων των υποψηφίων για να μην έχουμε ακυρότητες και προσφυγές.
Η περιπτωσιολογία αυτή έχει ήδη υποστεί αρκετές αλλαγές, οπότε την σχετική διάταξη του άρθρου 10 του ν. 4804/2021 πρέπει να την προσέξουμε με τις αλλαγές που έχει υποστεί μέχρι σήμερα.
Όπως για παράδειγμα, να προσεχθεί το κώλυμα των δημ. υπαλλήλων προερχόμενο εκ της θέσεως των ως προϊσταμένων, των υπαλλήλων των ΟΤΑ, αυτό που προέρχεται από σύναψη ενεργού συμβάσεως με τον δήμο μέχρι 10.000 ευρώ, είτε από καταδικαστική έκπτωση εξαιτίας ποινικής η πειθαρχικής απόφασης των υποψηφίων συμβούλων.
Μάλιστα, με την τελευταία μεταβολή έχει αρθεί το κώλυμα για τον συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης, είναι γνωστό ότι στο δήμο Σερρών δεν αναδείχθηκε, των διοικητών και προέδρων νομικών προσώπων, των Γενικών Γραμματέων των δήμων, των ειδικών συμβούλων και των δικηγόρων με έμμισθη εντολή.
- ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ – ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ:
Η υποψηφιότητα εκτός συνδυασμού απαγορεύεται.
Η δήλωση περιλαμβάνει με σειρά:
Το όνομα και το τυχόν έμβλημα του συνδυασμού.
Το ονοματεπώνυμο του υποψηφίου δημάρχου .
Τους υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους κατά εκλογική περιφέρεια με αλφαβητική σειρά ίσους τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης μέχρι 150%.
Τους υποψηφίους συμβούλους των δημ. κοινοτήτων. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι πλέον όλες οι κοινότητες ονομάζονται δημοτικές κοινότητες. Παρουσιάζονται οι δημ. Κοινότητες με αλφαβητική σειρά στις οποίες επίσης με αλφαβητική σειρά εμφανίζονται τα ονόματα των υποψηφίων σε κάθε μία, με δυνατότητα προσαύξησης μέχρι 150% επί των εδρών. Είναι νόμιμη η κατάθεση του συνδυασμού εφόσον περιλαμβάνει τουλάχιστον το 60 % των δημ. κοινοτήτων με αριθμό υποψηφίων ίσο τουλάχιστο με το αριθμό των εδρών τους. Για τον δήμο Σερρών τουλάχιστον (24Χ60%)= 14 δημ. κοινότητες.
Ακολουθεί τέλος, η εκλογή πρόεδρου των τοπικών κοινοτήτων. Ελέχθη προγενέστερα η μόνη μονοεδρική κοινότητα στο δήμο Σερρών είναι της Βαμβακούσσης. Είναι δυνατή η προσαύξηση μέχρι 150% των υποψηφίων και εδώ. Δηλαδή, από μια παράταξη στην μονοεδρική–προεδρική αυτή κοινότητα είναι δυνατόν να είναι υποψήφιοι περισσότεροι του ενός και μέχρι τρεις (3) υποψήφιοι.
Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις πρέπει να προέρχεται από κάθε φύλο ποσοστό 40% τουλάχιστον, όχι επί των εδρών, αλλά επί του συνολικού αριθμού των υποψηφίων δημοτικών και τοπικών συμβούλων .
Ενόψει αυτού του γεγονότος, δίνεται η δυνατότητα στους συνδυασμούς να ελίσσονται και να αυξομειώσουν τους υποψηφίους σε κάθε εκλογική περιφέρεια και τοπική κοινότητα , προκειμένου να καλυφθεί συνολικά το 40%.
Καινοτομία: η δήλωση συνδυασμού υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων του άρθρου 33 του π.δ. 26/2012 περί εκλογής βουλευτών από τους επικεφαλής των συνδυασμών υποψηφίων δημάρχων μέχρι 31 Αυγούστου.
Μέχρι της 10 Σεπτεμβρίου 2023 το αρμόδιο δικαστήριο (Πρωτοδικείο) ανακηρύσσει σε δημόσια συνεδρίαση τους συνδυασμούς που έχουν δηλωθεί νόμιμα.
ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΑ – ΣΤΑΥΡΟΙ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ
Τα ψηφοδέλτια θα είναι διαφορετικά σε κάθε τοπική κοινότητα και σαφώς μικρότερα από την αρχική δήλωση των συνδυασμών που κατατίθενται στο αρμόδιο Πρωτοδικείο.
Περιλαμβάνουν:
α) πρώτο μέρος: Προηγείται το όνομα και το έμβλημα του συνδυασμού και ακολουθεί το ονοματεπώνυμο του υποψηφίου δημάρχου.
β) δεύτερο μέρος: στη συνέχεια με τη φράση υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι το επώνυμο όνομα των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων με αλφαβητική σειρά, χωρίς διαχωρισμούς κατά εκλογικές περιφέρειες.
Στη συνέχεια δίπλα από κάθε όνομα και εντός παρένθεσης θα αναγράφεται η εκλογική περιφέρεια που κατέρχονται στην οποία θα είναι υποψήφιοι .
γ) στο τρίτο μέρος: του ψηφοδελτίου ακολουθούν οι υποψήφιοι σύμβουλοι κάθε δημοτικής κοινότητας με αλφαβητική σειρά. Δηλαδή σε κάθε τοπική κοινότητα το ψηφοδέλτιο θα είναι διαφοροποιημένο, όσον αφορά τους υποψηφίους τοπικούς συμβούλους.
Όταν πρόκειται για την μονοεδρική κοινότητα Βαμβακούσης θα αναφέρεται ως επικεφαλίδα η φράση υποψήφιοι πρόεδροι της τοπικής κοινότητας και θα ακολουθούν τα ονοματεπώνυμα με αλφαβητική σειρά των υποψηφίων προέδρων. Σημειωτέον, ότι κάθε συνδυασμός έχει δικαίωμα να κατεβάσει έναν και μέχρι τρεις υποψηφίους.
Σταυροδοσία:
Στο πρώτο μέρος του ψηφοδελτίου, για τους υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους, εφόσον θα εμφανίζονται πλέον στο ψηφοδέλτιο όλοι με αλφαβητική σειρά με τον προσδιορισμό σε παρένθεση της εκλ. περιφέρειας από την οποία προέρχονται, ο εκλογέας μπορεί να σταυροδοτήσει μέχρι τέσσερις (4) υποψηφίους από όλες τις εκλογικές περιφέρειες.
Σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης και εάν σημειωθεί σε κάποιον υποψήφιο σύμβουλο δεν ακυρώνεται το ψηφοδέλτιο.
Στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου,το οποίο θα είναι διαφορετικό για κάθε τοπική κοινότητα, για την εκλογή συμβούλων των τοπικών κοινοτήτων ο ψηφοφόρος έχει δικαίωμα να σταυροδοτήσει μέχρι δύο (2) υποψηφίους σε όλες τις δημοτικές κοινότητες χωρίς να διαφοροποιείται από τον αριθμό των εδρών των τοπικών συμβουλίων.
Ενώ, για την εκλογή προέδρου στη μονοεδρική (βαμβακούσσα) ο εκλογέας έχει δικαίωμα να εκφράσει την προτίμησή του μόνο υπέρ ενός (1) υποψηφίου.
Αποτέλεσμα ψηφοφορίας:
Στις εκλογές θεωρείται επιτυχών ο συνδυασμός που πλειοψήφησε με ποσοστό 43% και μία ψήφο του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων.
Αν κανένας συνδυασμός δεν λάβει το παραπάνω ποσοστό η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο συνδυασμών και δήμαρχος εκλέγεται αυτός που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία.
Επιλαχόντες οι συνδυασμοί αυτοί που έλαβαν έστω και μία (1) έδρα, δηλαδή ο συνδυασμός που έλαβε κατά την αρχική ψηφοφορία της πρώτης Κυριακής τουλάχιστον το 3% του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ:
Εφόσον ο επιτυχών συνδυασμός λάβει την πρώτη Κυριακή των εκλογών από 43% έως 60% των εγκύρων ψηφοδελτίων ή μετά από επαναληπτική διαδικασία κατά την δεύτερη Κυριακή ο συνδυασμός αυτός λαμβάνει τα 3/5 των εδρών και οι επιλαχόντες συνδυασμοί τα 2/5 των εδρών.
Αυτό σημαίνει για την περίπτωση του δήμου Σερρών, ότι ο συνδυασμός του επιτυχόντος δημάρχου λαμβάνει τις 21 έδρες και όλοι οι επιλαχόντες συνδυασμοί τις 14 έδρες, εφόσον το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου Σερρών είναι πλέον 35 έδρες.
Δεν υπάρχει κατανομή εδρών κατά την δεύτερη Κυριακή, όλες κατανέμονται την πρώτη Κυριακή των εκλογών. Βέβαια, εάν υπάρξει επαναληπτική εκλογή τότε καθορίζεται ο επιτυχών συνδυασμός και ο νέος δήμαρχος.
Κατανομή των εδρών στους επιλαχόντες συνδυασμούς.
Επισημαίνουμε ότι οι 14 έδρες των επιλαχόντων συνδυασμών που δικαιούνται έδρας κατανέμονται ως εξής: το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών, πλην του συνδυασμού του δημάρχου, διαιρείται με το αριθμό των εδρών που αναλογεί στους επιλαχόντες, δηλαδή 14 με προσαύξηση κατά μια έδρα 15, το πηλίκον αυτής της διαίρεσης αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
Στη συνέχεια ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται με το εκλογικό μέτρο, οπότε το πηλίκο της διαίρεσης αποτελεί τον αριθμό των εδρών που λαμβάνει κάθε συνδυασμός.
Εναλλακτικό σενάριο είναι ο επιτυχών συνδυασμός την πρώτη Κυριακή να λάβει μεγαλύτερο ποσοστό του 60%.
Σ΄αυτή την περίπτωση η κατανομή γίνεται με απλή αναλογική, με εκλογικό μέτρο που προκύπτει από την διαίρεση του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών, δια του αριθμού των εδρών 35+1=36.
Σε συνέχεια διαιρείται το εκλογικό μέτρο με τον αριθμό των ψήφων του κάθε συνδυασμού, συμπεριλαμβανομένου και του επιτυχόντος δημάρχου και αποδίδονται οι έδρες. Συμπερασματικά, σ΄αυτή την περίπτωση δημιουργείται η δυνατότητα ο συνδυασμός του δημάρχου να λάβει περισσότερες έδρες από τις 21 που λαμβάνει στην πρώτη εφαρμογή.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ ΑΝΑ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ:
Καταρχάς στον επιτυχόντα συνδυασμό του δημάρχου αποδίδεται από μια έδρα σε κάθε εκλογική περιφέρεια.
Αυτό σημαίνει ότι ο επιτυχών συνδυασμός του δημάρχου λαμβάνει τις έδρες των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών του Λευκώνα, της Ορεινής και της Άνω Βροντούς, ασχέτως του εκλογικού αποτελέσματος , δηλαδή ακόμη και με μειοψηφία του συνδυασμού του.
Επίσης, του αποδίδεται από μια έδρα στις δυεδρικές εκλογικές περιφέρειες Κ. Μητρούσι και Σκουτάρεως, οπότε απομένει σ΄αυτές από μια έδρα προς κατανομή στους επιλαχόντες συνδυασμούς.
Επίσης, από την εικοσιοκτωεδρική περιφέρεια των Σερρών αφαιρείται η μία (1) έδρα και απομένουν προς διάθεση οι 27 έδρες.
Ο αριθμός των εδρών που λαμβάνει κάθε επιλαχών συνδυασμός σε κάθε εκλογική περιφέρεια προκύπτει από το εκλογικό μέτρο του συνδυασμού του, μετά την διαίρεση του συνόλου των ψήφων που έλαβε σε όλο το δήμο, δια(/) του αριθμού των εδρών που δικαιούται, όπως αναδείχθηκε ανωτέρω, προσαυξημένο κατά μια έδρα.
Εν τέλει, το σύνολο των εγκύρων ψήφων που έλαβε ο συνδυασμός, χωριστά , σε κάθε εκλογική περιφέρεια διαιρείται με το εκλογικό μέτρο, το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης αποτελεί τον αριθμό των αντίστοιχων εδρών που δικαιούται κάθε επιλαχούσα παράταξη.
Σε κάθε περίπτωση οι συνδυασμοί καταλαμβάνουν έδρες και με τα εκλογικά υπόλοιπα σε κάθε εκλογική περιφέρεια μέχρι την συμπλήρωση του αριθμού των εδρών που δικαιούνται.
Η ιδιαιτερότητα και σε αυτές τις εκλογές επί της κατανομής των εδρών κατά περιφέρεια και κατά συνδυασμό είναι, ότι η διάθεση των εδρών πλην των αρχικών αποδοθέντων υπέρ του δημάρχου, γίνεται αρχής γενομένης από τον μικρότερο συνδυασμό σε ψήφους και με αύξουσα σειρά ψήφων των λοιπών των παρατάξεων.
Ειδικότερα, όσον αφορά τον συνδυασμό του δημάρχου πέραν της μιας έδρας που καταλαμβάνει αρχικά σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες, στον κορμό της εκλογικής περιφέρειας Σερρών υπολείπονται προς απόδοση στην παράταξή του οι υπόλοιπες 15+1=16 έδρες για την συμπλήρωση των 21 εδρών.
Οι υπόλοιπες εκλογικές παρατάξεις βάσει του εκλογικού μέτρου του συνδυασμού τους, κατά προτεραιότητα, διεκδικούν από τις δυεδρικές περιφέρειες Σκουτάρεως και Κ. Μητρούσι την απόδοση της απομένουσας μιας έδρας.
Σε κάθε περίπτωση ο νομοθέτης εξαντλεί την δυνατότητα απόδοσης των περιφερειακών αυτών εδρών ακόμη και με το μεγαλύτερο αδιάθετο υπόλοιπο των ψηφοδελτίων τους, εφόσον συνεχίζουν να δικαιούνται έδρα.
Οι έδρες που τυχόν παραμείνουν αδιάθετες από όλους τους επιλαχόντες συνδυασμούς καταλαμβάνονται από τον επιτυχόντα συνδυασμό του δημάρχου.
Όσον αφορά τις επιλαχούσες μικρές παρατάξεις, εάν δεν καταφέρουν, όπως συμβαίνει συνήθως, να αποσπάσουν τις μοναδικές περιφερειακές έδρες Σκουτάρεως ή Κ. Μητρούσι, τότε τους αποδίδονται έδρες του κορμού της έδρας των Σερρών, όπου έχουν τα μεγαλύτερα εκλογικά υπόλοιπα, οποίες συνολικά με αυτές που αποδίδονται στον συνδυασμό του δημάρχου (16) ανέρχονται σε 28 έδρες.
ΕΚΛΟΓΗ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΔΗΜ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ:
Στις 22 τριεδρικές κοινότητες του δήμου Σερρών από (201 μέχρι 2.000) κατοίκους τα συμβούλιά τους εκλέγονται σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του νόμου με κατανομή απλής αναλογικής, δηλαδή το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων όλων των παρατάξεων διαιρείται με τον αριθμό των εδρών (3+1=4) και το πηλίκο αυτής της διαίρεσης αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
Στη συνέχεια οι ψήφοι κάθε συνδυασμού διαιρούνται με το εκλογικό μέτρο και κάθε παράταξη καταλαμβάνει τις αντιστοιχούσες έδρες.
Να αναφερθούμε στην εναλλακτική περίπτωση όταν κατέρχονται δύο συνδυασμοί, εννοείται ότι ο πλειοψηφών συνδυασμός καταλαμβάνει τις δύο(2) έδρες και ο μειοψηφών την μία(1) έδρα. Πρόεδρος σε κάθε περίπτωση εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς υποψήφιος του τοπικού συνδυασμού που συγκέντρωσε την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία.
Στις δημοτικές κοινότητες Σερρών και Λευκώνα δεν ακολουθείται η ανωτέρω διαδικασία, ο συνδυασμός του δημάρχου καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών και οι επιλαχόντες συνδυασμοί τα 2/5, ασχέτως, εάν απέσπασε την πλειοψηφία των ψήφων την τοπική κοινότητα.
