ΑΡΕΤΗΝ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΝ ΘΕΛΕΙ… ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Του Στέργιου Κατσανίδη *
Συνηθίζεται κάθε νέα Κυβέρνηση να αλλάζει και ψηφίζει το δικό της αναπτυξιακό και φορολογικό πλαίσιο, αμέσως μετά την εκλογή της, στα πλαίσια της νέας δικής της προγραμματικής πολιτικής.
Ήδη άρχισε να συζητείται και να ετοιμάζονται τα νέα νομοσχέδια.
Έχουν γίνει μάλιστα και κάποιες συγκεκριμένες εξαγγελίες.
Χωρίς αμφιβολία ο φόρος είναι ο πιστότερος φίλος του Ανθρώπου.
Είναι η σκιά του, και τον συνοδεύει πιστά, κάθε στιγμή, παντού, σε όλες τις δράσεις του, μέχρι το τέλος της ζωής του. Συνήθως έχει εισπρακτικό χαρακτήρα, έτσι ξεκίνησε ιστορικά και έτσι κυρίως χρησιμοποιείται και σήμερα, ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση της μεγάλης δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης. Έγινε το κυρίαρχο εργαλείο.
Στα πλαίσια μιας σύγχρονης δημοκρατικής, κοινωνικής, ανταγωνιστικής Οικονομίας ο φόρος αποκτά σημαντικότατο οικονομικό, κοινωνικό και περιφερειακό αναπτυξιακό περιεχόμενο, έχει πολυδιάστατο χαρακτήρα και αναδεικνύεται το πλέον αξιόλογο και πολύτιμο εργαλείο για την άσκηση υπεύθυνης και αποτελεσματικής οικονομικής, κοινωνικής και περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής, ιδιαίτερα σήμερα για την αντιμετώπιση της σύνθετης και πολύπλευρης κρίσης στην Χώρα, αρκεί όμως να εφαρμόζεται με αυστηρότητα, σταθερότητα, ευλάβεια, συνέπεια και συνέχεια.
Είναι αλήθεια ότι η Χώρα μας διαθέτει ένα ανορθόδοξο, αλλοπρόσαλλο, καιροσκοπικό, ευνοιοκρατικό, άδικο και διαρκώς μεταβαλλόμενο φορολογικό πλαίσιο, που δίνει δυνατότητες και ευκαιρίες στους επιτήδειους για κάθε είδους φοροδιαφυγή.
Φυσικά έγιναν τελευταία σημαντικές προσπάθειες φορολογικής μεταρρύθμισης, κυρίως όμως στην κατεύθυνση των εισπρακτικών αναγκών, χωρίς να θίγεται επαρκώς η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, διαφθορά, παραοικονομία με αυστηρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, σύγχρονες πρακτικές με ανάλογες αυστηρές ποινές.
Τουναντίον οι υψηλοί συντελεστές ωθούν και παρακινούν ακόμη περισσότερο στην αύξηση και άνθηση των ανωτέρω φαινομένων.
Αυτό που χρειάζεται σήμερα ο ΤΟΠΟΣ για την αντιμετώπιση της σύνθετης και πολύπλευρης κρίσης, ηθικής, ανθρωπιστικής, πολιτικής, δημοσιονομικής, νομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής, είναι απλά να χρησιμοποιηθεί ο ΦΟΡΟΣ, όχι μόνον για δημιουργία εσόδων του Κράτους, αλλά παράλληλα για ανάπτυξη, οικονομική, κοινωνική, περιφερειακή, για σοβαρή ενθάρρυνση της σχετικής οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης με α) χαμηλούς συντελεστές, β) δίκαιες κλιμακώσεις, γ) ανάλογες μειώσεις φόρων και δ) αποφυγή της φοροδιαφυγής και γενικά της παραοικονομίας με αυστηρότατα δρακόντεια μέτρα σε βαθμό μάλιστα χαρακτηρισμού της ως ιδιώνυμο έγκλημα.
Φυσικά το πρόβλημα του υπέρογκου δημοσιονομικού Χρέους, που βασανίζει την Χώρα μας από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους και περιορίζει σημαντικά την πραγματική εθνική ανεξαρτησία μας έχει τις βαθιές ρίζες του σε ανορθόδοξες, άσκοπες και σπάταλες δαπάνες.
Το Ελληνικό Κράτος δυστυχώς είναι υπερβολικά παχύσαρκο και υπέρβαρο με περιττά λίπη. Χρειάζεται λοιπόν γενναίος, ηράκλειος εκσυγχρονισμός εκ θεμελίων σε βαθμό επανίδρυσης.
Είναι καιρός πλέον, επιταγή των καιρών να διαμορφωθεί ένα συνολικό, σύγχρονο, ορθολογικό, σταθερό, δίκαιο, φιλικό και αναπτυξιακό φορολογικό πλαίσιο μακράς πνοής στην κατεύθυνση α) να δημιουργήσει την δυνατότητα για πάγια και σταθερά φορολογικά έσοδα με δίκαιο και αξιόπιστο τρόπο για όλους τους πολίτες χωρίς εξαιρέσεις, β) να ενθαρρύνει την οικονομική δραστηριότητα, παραγωγικότητα και ανάπτυξη με διακριτά, ορατά και συγκεκριμένα κίνητρα και δ) να αποθαρρύνει την φοροδιαφυγή, φοροαπαλλαγή και φοροκλοπή επίσης με συγκεκριμένα κίνητρα και σταθερά αυστηρά μέτρα.
1. Συγκεκριμένα η φορολογία των φυσικών προσώπων πρέπει να διέπεται από αυστηρούς κανόνες:
α) κάθε φυσικό πρόσωπο, εργαζόμενος, επαγγελματίας, αγρότης, επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης, μέτοχος κ.ά. στα πλαίσια της αρχής της καθολικότητας του φόρου υποβάλλει φορολογική δήλωση και φορολογείται συνολικά για όλα τα εισοδήματά του, β) οι αυτοτελείς φόροι μετατρέπονται σε παρακρατηθέντες φόρους, γ) καθορίζεται αφορολόγητο όριο σταθερά σε ποσοστό 50% του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος, ώστε να μην απαλλάσσεται κανένα φυσικό πρόσωπο, με πλήρη απασχόληση, τελείως από την καταβολή έστω και μικρού φόρου.
Άλλωστε η καταβολή φόρου εισοδήματος σε κάθε φυσικό πρόσωπο θεωρείται ως βασική υποχρέωση κάθε πολίτη, δ) καθορίζεται ανώτατο ποσοστό φόρου στο 30%.
Είναι ένα λογικό, δίκαιο και κοινωνικά αποδεκτό ποσοστό για να ενθαρρύνεται η περαιτέρω οικονομική δραστηριότητα και η φορολογική συνέπεια, ε) διαμόρφωση της φορολογικής κλίμακας με συντελεστές 8%, 16%, 24% και 30% για τα ενδιάμεσα εισοδήματα με δίκαιη εισοδηματική κλίμακα και συγκεκριμένα 8% φόρο για εισοδήματα άνω των 4.500 €, 16% για εισοδήματα άνω των 12.000 €, 24% για εισοδήματα άνω των 24.000 € και 30% για εισοδήματα άνω των 36.000 € ετησίως.
Επίσης καθορίζονται αυστηρά αντικειμενικά κριτήρια με κάθε δυνατή λεπτομέρεια και σαφήνεια για να συλλαμβάνονται όλα τα εισοδήματα.
Παράλληλα καταργούνται οι κάθε είδους φοροαπαλλαγές, που ισχύουν σήμερα για ορισμένα φυσικά πρόσωπα ή εισοδήματα.
Αυτό επιβάλλει η αρχή της δικαιοσύνης στη φορολογική πολιτική φυσικών προσώπων.
Καθορίζονται όμως εκπτώσεις από το εισόδημα με σαφή κοινωνικά κριτήρια σε ένδειξη κοινωνικής ευαισθησίας και αναγνώριση ειδικών συγκεκριμένων κοινωνικών αναγκών με κάθε δυνατή σαφήνεια χωρίς δυνατότητες κατάχρησης. Με τον τρόπο αυτό αποκτά ο φόρος κοινωνική διάσταση.
Μπορεί όμως ο φόρος να αποκτήσει και περιφερειακό περιεχόμενο για τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων.
Μπορούν να καθορισθούν μειώσεις φόρου ανάλογα με την κατοικία των φυσικών προσώπων, στη βάση περιφερειακών κριτηρίων, όπως μείωση φόρου 10% για φυσικά πρόσωπα σε αναπτυξιακές περιοχές με βάση τους Δήμους, με ΑΕΠ κάτω του 60% του μέσου ΑΕΠ της Χώρας, 7% σε περιοχές με ΑΕΠ κάτω του 75% και 4% σε περιοχές με ΑΕΠ κάτω του 90%, στα πλαίσια μιας σταθερής ισόρροπης περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής.
Με την διαφοροποιημένη μείωση του φόρου ανάλογα με την κατοικία του φυσικού προσώπου ενισχύεται το διαθέσιμο εισόδημα των φυσικών προσώπων στις αντίστοιχες μειονεκτικές περιοχές με όλες τις αγοραστικές και αναπτυξιακές συνέπειες.
2. Η φορολογία κερδών των επιχειρήσεων μπορεί να βασίζεται στους εξής άξονες:
α) Ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων, οι πολύ μικρές Επιχειρήσεις με μείωση φόρου κατά 10%, οι μικρές επιχειρήσεις με μείωση φόρου κατά 7%, οι μεσαίες με μείωση φόρου 4% και οι μεγάλες και όλες οι Α.Ε. με γενικό σταθερό συντελεστή, ο οποίος δεν θα υπερβαίνει το 15%.
Εδώ είναι αυτονόητη η διάκριση μεταξύ Επιχείρησης και Επιχειρηματία ή Μετόχου, οι οποίοι φορολογούνται ως φυσικά πρόσωπα για όλα τα εισοδήματά τους. Είναι επίσης αυτονόητο ότι η μείωση πρέπει να γίνεται σταδιακά από χρόνο σε χρόνο, με στόχο το 15%.
Η διάκριση αυτή έχει σκοπό να εξισορροπεί την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων μεταξύ τους, ανάλογα με το μέγεθός τους και την ιδιαιτερότητα της Α.Ε.
β) Ισχύουν οι σχετικές μειώσεις φόρου 10%, 7% και 4% ανάλογα με την έδρα κυρίως τον τόπο δραστηριοποίησης της επιχείρησης σε περιφερειακές περιοχές με βάση τους Δήμους. Με την διαφοροποιημένη μείωση του φόρου ανάλογα με την αναπτυξιακή ζώνη τονώνεται η επιχειρηματικότητα και η αναπτυξιακή προοπτική της περιφέρειας,
γ) Ανάλογα με την ποιοτική διάσταση, ειδική αποστολή και τη δημοκρατική και κοινωνική λειτουργία τους μπορούν να έχουν μειώσεις φόρου: 1) οι Συνεταιρισμοί με μείωση φόρου κατά 10%, 2) οι Εταιρίες Λαϊκής Βάσης κατά 7% και 3) οι συμμετοχικές εταιρίες, με ποσοστό δηλαδή κάθε συνεταίρου μέχρι 20% στο κεφάλαιο της εταιρίας, κατά 4%.
Η μείωση αυτή του φόρου ενθαρρύνει τις μορφές επιχειρήσεων με συμμετοχική, δημοκρατική λειτουργία και κοινωνική προοπτική με στόχο την δημοκρατικοποίηση και κοινωνικοποίηση της Οικονομίας.
Εδώ πρέπει να γίνει σαφές, ότι η Επιχείρηση φορολογείται αυτόνομα σε διάκριση από τον Επιχειρηματία και Μέτοχο, οι οποίοι φορολογούνται ως φυσικά πρόσωπα για τα συνολικά τους εισοδήματα.
3. Σχετικά με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, γνωστό ως ΦΠΑ μπορούν να διαμορφωθούν οι εξής κανόνες:
α) Με βάση το ισχύον κοινοτικό φορολογικό πλαίσιο διαμόρφωση τεσσάρων φορολογικών κλιμάκων 1) για είδη βασικής διαβίωσης 5%, 2) για είδη απλής κοινωνικής-αξιοπρεπούς διαβίωσης 12% και ο,τιδήποτε προορίζεται για παραγωγή και κατασκευή για τόνωση της παραγωγής και κατασκευής με όλες τις συνέπειές τους, 3) για είδη προχωρημένης κοινωνικής διαβίωσης 20% και 4) για είδη πολυτελούς διαβίωσης 30%, β) Ισχύουν οι ανάλογες μειώσεις ΦΠΑ ανάλογα με την αναπτυξιακή περιοχή στη βάση των Δήμων, όπως ακριβώς αναφέρονται για τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων.
Έτσι εξισορροπείται η τιμή των προϊόντων λόγω αυξημένου κόστους μεταφοράς τουλάχιστον στις περιφέρειες και στα νησιά και παράλληλα τονώνεται η αγοραστική δύναμη, λόγω της δυνατότητας μείωσης των τιμών.
Παρόμοιες ρυθμίσεις μπορούν να γίνουν και σε άλλες κατηγορίες φόρων με ανάλογα κοινωνικά και περιφερειακά αναπτυξιακά κίνητρα.
Κυρίως μπορεί να προβλέπονται ανάλογες μειώσεις όλων των μορφών φόρων στις νέες επιχειρήσεις, νέους επαγγελματίες, νέους αγρότες κ.ά. ανάλογα με την αναπτυξιακή ζώνη στη βάση των Δήμων, κατά 30%, 25% και 20% για δύο (2) τουλάχιστον χρόνια.
Η μείωση αυτή των φόρων σε νέες οικονομικές δραστηριότητες αποτελεί σοβαρότατο κίνητρο για ενθάρρυνση.
Είναι λοιπόν απόλυτα βεβαιωμένο, ότι ο ΦΟΡΟΣ αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο οικονομικής, κοινωνικής και περιφερειακής ανάπτυξης, χωρίς μάλιστα extra Χρηματοδοτήσεις και Επιδοτήσεις.
Χρειάζεται μόνον κατάλληλη διαμόρφωση του φορολογικού πλαισίου με σαφή αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιφερειακά κίνητρα και οπωσδήποτε σταθερή και πιστή εφαρμογή με συνέπεια και συνέχεια.
Αντί λοιπόν να αναζητούμε Χρηματοδοτήσεις και Επιδοτήσεις μπορούμε κάλλιστα να αξιοποιήσουμε το πολύτιμο εργαλείο-φόρος για την άσκηση αποτελεσματικής οικονομικής, κοινωνικής και περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής.
Ο Στέργιος Κατσανίδης είναι συντ. Καθηγητής ΤΕΙ Θεσ/νίκης και π. Νομάρχης Καρδίτσας
Διαβάστε επίσης:
