*Του Μάρκου Μπόλαρη
Κατηφορίζαμε από το αρχαίο Μοναστήρι .
Ήταν Μάρτης του 2019.
Παναγία στό όρος Μελά, εξ ού και ΣουΜελά.
Γινόντουσαν αναστηλωτικές παρεμβάσεις στη Μονή, σωστικές εργασίες στις τοιχογραφίες, αποκαθαίρεση επικινδύνων υπερκείμενων βράχων.
Είχε προηγήθηκε περιήγηση από τον Έφορο Αρχαιοτήτων της Τραπεζούντας, τη αδεία του Υπουργού Πολιτισμού της Τουρκίας.
Ευχαριστών γιά την χορηγηθείσα άδεια επισκέψεως και την λεπτομερή παρουσίαση των εν εξελίξει εργασιών, πρότεινα την συνεργασία γιά την αποπεράτωση αυτών με τις Υπηρεσίες των Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού, ως έμμεσο σχολιαστικό υπαινιγμό στην ποιότητα όσων διαπίστωνα.
“Ο δε εσιώπα”, κατά την ευαγγελικήν αποστροφήν, ουδέν απεκρίνατο.
Η προσέγγισή τους είναι καταφανέστατα τουριστικής εκμετάλλευσης !
Τούτο γίνεται καταφανέστατο και από το βίντεο που προβάλλεται στους επισκέπτες !
Πρόκειται γιά βίντεο κακής προπαγάνδας, γιά μιά αντιαισθητική κακοποίηση της ιστορικής διαχρονίας κι εκκλησιαστικής αλήθειας !
Λογικές πόρρω απέχουσες της επιστημονικής τεκμηρίωσης, του αρχαιολογικού σεβασμού και της υγιούς τουριστικής αντίληψης !
Κατηφορίζαμε !
Αμίλητοι !
Βαθιά εντυπωσιασμένοι !
Η αρχαία Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας ιδρυμένη σε τοποθεσία εκπάγλου ωραιότητας κι άγριας ομορφιάς που συναρπάζει, κρεμόμενη μεταξύ ουρανού και γής, δομημένη σε σπηλαιώδες πλάτωμα ριζιμιού βράχου, υπήρξε η ψυχή της Ρωμιοσύνης της Τραπεζούντας, του ανατολικού Εύξεινου Πόντου γιά χίλια πεντακόσια τουλάχιστον χρόνια !
Τις διηγήσεται τα θαυμάσια αυτής ;
Μεσημέριασε και σταματήσαμε γιά να γευματίσουμε.
Γνωστή η κουζίνα ! Γευστικότατη και οικεία , ιδιαίτερα μάλιστα εάν έχεις φιλοξενηθεί σε προσφυγικό σπίτι Τραπεζουντίων, Αργυροπολιτών, Καρσλήδων !
Την ώρα που αναχωρούσαμε μπήκα κατά το συνήθειο να ευχαριστήσω τον εστιάτορα.
Με τράβηξε εντός ! Οι συνοδεύοντες ευγενικοί καλοεκπαιδευμένοι τούρκοι αστυνομικοί έμειναν έξω .
Μου μίλησε στα Ρωμέικα ! Άψογα ! Συγκινημένος με κοφτές φράσεις. Ρωμιός από τους παραμείναντες.
Οι συγγενείς του ζούν πρόσφυγες στην Καβάλα .
Έρχεται και τους βλέπει, ιεροκρυφίως, “διά τον φόβον των Ιουδαίων” !
Περάσαμε τα τείχη των Μεγάλων Κομνηνών, εισοδεύοντες στην καρδιά της αρχαίας Τραπεζούντας.
Επισκεπτόμασταν την μετατραπείσα σε οθωμανικό τέμενος Μητρόπολη της Τραπεζούντας, την Παναγία την Χρυσοκέφαλη, την Καθέδρα του Μητροπολίτου, όταν ο μόνος αστυνομικός που είχε εισέλθει μαζί μας, καθυστερούντος του αρμοδίου Χότζα, αφού διαπίστωσε ότι βρισκόμαστε μόνοι εντός, άρχισε να ανασηκώνει τα χαλιά στο κεντρικό κλίτος του Ναού, αποκαλύπτοντας το περίτεχνο δάπεδο της Μητροπολιτικής Καθέδρας , που αψευδώς στους αιώνες πιστοποιούσε τους κτίτορες κι ιδρυτές του μνημείου !
Στον παλαίφατο εν συνεχεία Ναό που είχε ανεγερθεί ως Μαρτύριον, προς τιμήν και μνήμην του Νεομάρτυρος Ευγενίου, προστάτου της Τραπεζούντος, λίγη ώρα αργότερα, η πρωτοβουλία γιά την φανέρωση των τεκμηρίων και πειστηρίων της κτιτορικής πατρότητας ανήκε στην ίδιο τον Χότζα του τεμένους.
Μόνος μας οδήγησε στην ανατολική όψη του Ναού, όπου το πάλαι ιερόν, γιά να μας υποδείξει τον Σταυρό, από οπτούς πλίνθους, που είναι ενσωματωμένος στην αρχική τοιχοποία , λιθοπλινθοπερίκλειστη τοιχοποιία, του μνημείου και παραμένει αψευδές σημείον !
Ναί, ο Χότζας. Του έσφιξα το χέρι ευχαριστώντας ειλικρινώς.
Ήταν μιά ανεπίσημη επίσκεψη Έλληνα Υφυπουργού Εξωτερικών !
Δεν είχε ανακοινωθεί δημόσια !
Η επανάληψη όμως των αυθόρμητων εκδηλώσεων από τους απλούς κατοίκους έδειχνε το κλίμα , αποδείκνυε το εύκρατον γιά την Ρωμιοσύνη κλίμα ! Σήμερα , εκατόν χρόνια μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών !
Δεν θα αναφερθώ σ’ όλες τις εγκάρδιες προσεγγίσεις, δεν θα μνημονεύσω όλες τις συνομιλίες “σα Ρωμέικα” που είχα το σποκαλυπτικό αυτό διήμερο στην Τραπεζούντα, δεν θα περιγράψω τα των εργατών που δούλευαν σε σωστικές παρεμβάσεις στο κλεινό Ναό της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας, που εφορά τους θαλασσινούς ορίζοντες του Ευξείνου επί τόπου υψηλού ιδρυθείσα, δεν θα περιγράψω την συγκίνηση της κουβέντας με φοιτητή από ορεινό χωριό της περιοχής που, αψηφώντας την αστυνομική παρουσία, μας παρακαλούσε να επισκεφτούμε το χωρίον του, ούτε θα μνημονεύσω τους εξαιρετικούς μουσικούς – κεμεντζετζήδες και τραγουδιστές που έσπευσαν να μας καλωσορίσουν μόλις πληροφορήθηκαν την παρουσία μας.
Ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία εκτενέστερης και λεπτομερειακής παρουσίασης της εμφανούς λαχτάρας του παραμείναντος ρωμέικου πληθυσμού στον Πόντο !
Απλώς κατανόησα, εν τοις πράγμασι, βαθιά τον παραγματικό λόγο της τουρκικής άρνησης γιά ίδρυση και λειτουργία Ελληνικού Προξενείου στην Τραπεζούντα, αλλά και την ανυπαρξία επίσημου Ελληνικού πολιτικού σχεδιασμού και στιβαρών πολιτικών θέσεων γιά την διαχείριση των κρισίμων δεδομένων, πολιτισμικά κι εκκλησιαστικά, γεωπολιτικά και διπλωματικά, πολιτικά κι οικονομικά, εθνικά και εθνολογικά, γιά μιά περιοχή στην οποία οι Έλληνες είμαστε παρόντες χωρίς δισκοπή, υπογραμμίστε το αδιακόπως, από τους καιρούς της Μυθολογίας, των Αργοναυτών και της Μήδειας, του χρυσόμαλλου δέρατος, της Ιφιγένειας και του Ορέστη, της ίδρυσης αποικιών πολιτισμού κι εμπορίου των οποίων τα ονόματα, η παράδοση κι η παρουσία συνεχίζεται άχρι του νύν !
Χάραξη πολιτικής, χωρίς επίγνωση των ιστορικών συμπλεκομένων δεδομένων, χωρίς καταγραφή επί γεωγραφικού χάρτου των ιστορικών εναλλαγών, χωρίς βαθιά γνώση των πολιτισμικών, γλωσσολογικών κι εκκλησιαστικών υποβάθρων του φαίνεσθει των δρωμένων δεν μπορεί να έχει σοβαρά χαρσκτηριστικά.
Δανείζομαι, ως γέφυρα , μιά φράση του Ξενοφώντα, πεντακόσιους χρόνους πριν την Χριστού Γένναν, όπου αναφερόμενος στους Μυρίους σχολιάζει :
” και αφικνούνται πορευόμενοι εις Κερασούντα τριτταίοι, πόλιν Ελληνίδαν επί θαλάττη, Σινωπέων άποικον εν τη Κολχίδι χώρα ” !
Και καθώς τούτες τις ημέρες κατακλύζεται ο τόπος και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από επιφωνήματα, συνθήματα, κραυγές – ευτυχώς υπάρχει και η τεκμηριωμένη πολλαπλώς ιστορική προσέγγιση – γιά την Γενοκτονία που συντελέστηκε πρίν ένα αιώνα στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με θύματα του Χριστιανικούς πληθυσμούς αδιακρίτως, και απαριθμώ Αρμενίους και Ρωμιούς (σε Πόντο, Θράκη, Ιωνικά παράλια) , Συροχαλδαίους και Ασσηρίους, θεωρώ σκόπιμο να αναφερθώ στα της σήμερον εν εξελίξει στην Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη, στην Κερασούντα και την Σαμψούντα, τα Κοτύωρα και την Ριζούντα, την Μπάφρα και το Κάρς !
Όχι δεν δικσιούμαστε να μιλούμε γιά χαμένες Πατρίδες , ούτε γιά συνωστισμούς στην προκυμαία της Σμύρνης !
Τις προαιώνιες Εστίες του ελληνικού πολιτισμού τις σεβόμαστε , αφού περί αυτού πρόκειται, και οφείλουμε να αποδεικνύουμε με πολιτικές την ιστορική μας επίγνωση, γιά τις αλησμόνητες Πατρίδες των Αργοναυτών και των Μεγάλων Κομνηνών, έχοντες ενώπιόν μας την απτή πραγματικότητα, τις υπαρκτές ζωντανές κοινότητες του σήμερα στην Τραπεζούντα και την Πόλη , που κρατούν την διαχρονική ελληνόφωνη λαλιά τους , στη μοναδική ομορφιά της διαλέκτου του Πόντου, κατοίκων που συνεχίζουν να τραγωδούν και να χορεύουν πυρρίχιο !
Και βέβαια είναι καθορισικά σημαντικές οι μνημόσυνες αναφορές κι εκδηλώσεις των εκατομμυρίων θεμάτων της εν συνόλω σχεδιασθείσης και σταδιακά εκτελεσθείσης Γενοκτονίας των Χριστιανών στην Ανατολία !
Συγχωρέστε με να επιμείνω, ότι πορευτήκαμε και συνεχίζουμε οδεύοντες, χωρίς Πολιτικές εν επιγνώσει και δίχως ισχυρή πολιτική βούληση !
Όμως επ’ αυτών θα επανέλθω ! Οχληρά !
Το βράδυ της διήμερης παρουσίας στην Τραπεζούντα, σε κεντρικό ξενοδοχείο της πρωτεύουσας των Μεγάλων Κομνηνών, μιάς πόλη που ήταν κι είναι κομβικός στσθμός στον πανάρχαιο χερσαίο δρόμο του μεταξιού, τελέσαμε τα εγκαίνια ενός γραφείου διεκπεραίωσης αιτημάτων γιά χορήγηση τουριστικής βίζας γιά την Ελλάδα.
Όλες οι αρχές της Τραπεζούντας παρούσες, Νομάρχης, Δήμαρχος, Συμβούλια, Επιμελητήρια …
Άλλωστε τους είχα καλέσει με αυτοπρόσωπη επίσκεψη εγκαίρως ! Εξαιρετική η βραδιά !
Η έκπληξη , οι εκπλήξεις ήρθαν στην επακολουθήσασα δεξίωση !
Δημοτικοί σύμβουλοι και δημοσιογράφοι, μέλη των Διοικήσεων των Επιμελητηρίων , έμποροι κι επιχειρηματίες, εξαγωγείς και παράγοντες του τουριστικού κλάδου
μετά τα δημόσια επαινετικά επιφύλαξαν εν σχέσει με την πρωτοβουλία,
μετά τις εκφώνως διατυπούμενες προτάσεις και ευχές τους γιά διεύρυνση των τουριστικών, οικονομικών πολιτισμικών επαφών μεταξύ της Τραπεζούντας και της περιοχής της με την Ελλάδα, όταν εν κατακλείδι πλησίαζαν με το ποτήρι τους γιά τις προσωπικές συστάσεις και γνωριμές, ήταν πάμπολλοι αυτοί που δεν δίστασαν να χαιρετίσουν με την μητρική ντοπιολαλιά, “σά Ρωμέικα”, ήγουν στην ξεχωριστή διάλεκτο της Ελληνικής, όπως αυτή μιλιέται στον Πόντο στην διαχρονία της πορείας μας στους αιώνες !
Η πλέον ηχηρή εκ των προφορικών αυτών παρεμβάσεων, αυτή που μου προκάλεσε την μεγαλύτερη εντύπωση ήταν η του Προέδρου του Επιμελητήριου Τραπεζούντος !
Όλο το Διοικητικό Συμβούλιο των Επιμελητηριακών είχε σχηματίσει κύκλο στο κέντρο της αίθουσας και σχολίαζε τα της ελληνικής πρωτοβουλίας και της ημιθεσμικής παρουσίας στην Τραπεζούντα !
Συμμετείχα στην ευφορία της συζητήσεως , όταν ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου, που προετοιμαζόταν να αποχωρήσει, στράφηκε και ενώπιον όλων έδειξε τρείς εκ των μελών του Διοικητικού και με ενημέρωσε :
Τώρα εμείς ευχαριστούμε και καληνυχτούμε .
Οι τρείς όμως αυτοί συνάδελφοι , που είναι αίμα σας, θα παραμείνουν γιά περαιτέρω συστάσεις και γνωριμία !
Έμεινα εμβρόντητος !
Τω όντι, παρέμειναν !
Μεγάλοεπιχειρηματίες όλοι τους.
Οι συγγενείς τους στη Θεσσαλονίκη, στη Δράμα, στο Κιλκίς …
Και καλατσεύουν ρωμέικα !
Γιαυτό είναι κρίσιμο
γιά την χάραξη της Πολιτικής
η ύπαρξη δεδομένων, στοιχείων, συνδυασμών, εκτίμησης, ανάλυσης, στρατηγικής, σχεδίων εφαρμογής !
Και βέβαια έγνοια γιά σοβαρή διαχείριση, αξιοπρεπή Πολιτική !
Νύν καιρός ευπρόσδεκτος !
- Ο Μάρκος Μπόλαρης είναι Σερραίος πολιτικός, πρώην υπουργός
