Η όσφρηση αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αισθήσεις μας, στενά συνδεδεμένη με την ευεξία, τη γονιμότητα, την απόλαυση του φαγητού, των αρωμάτων, της ζωής γενικότερα.
Ανοσμία: τι είναι, πού οφείλεται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
Η απώλεια της όσφρησης, μια κατάσταση που ονομάζεται ανοσμία, επηρεάζει λοιπόν την ποιότητα της καθημερινότητάς μας αλλά και την ψυχική μας υγεία.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από ανοσμία, κινδυνεύουν να μην αντιληφθούν τροφικές τοξίνες, καπνό και επικίνδυνα απόβλητα.
Μπορεί να οδηγηθούν σε απώλεια βάρους και υποθρεψία, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι.
Τείνουν να αποσύρονται κοινωνικά και έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση για ανάπτυξη καταθλιπτικής συνδρομής.
Η 27η Φεβρουαρίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ανοσμίας με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού στην παθολογική αυτή κατάσταση.
Είναι γεγονός ότι η πανδημία COVID-19 έφερε στο προσκήνιο την απώλεια της όσφρησης, αφού για πολύ κόσμο ήταν το κύριο ή το πιο βασανιστικό σύμπτωμα.
Ανέδειξε τη σοβαρότητα της ανοσμίας και πυροδότησε εκτεταμένη έρευνα γύρω από τις αιτίες και την αντιμετώπισή της.
Ωστόσο πολύ πριν από την πανδημία του κορονοϊού, σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού υπέφερε «σιωπηρά» από ανοσμία.
Η αίσθηση της όσφρησης εξυπηρετείται από τον οσφρητικό βολβό και τα οσφρητικά νημάτια που βρίσκονται στην οροφή της μύτης μας και στην κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου.
Όλοι έχουμε βιώσει μια προσωρινή απώλεια όσφρησης κατά τη διάρκεια ενός κοινού κρυολογήματος, που είναι και η πιο συχνή αιτία ανοσμίας.
Καθώς η όσφρηση συνδέεται στενά με τη γεύση, η ανοσμία ή η υποσμία (μειωμένη αίσθηση όσφρησης), συνοδεύεται συχνά από αγευσία/ υπογευσία.
Σπάνια, το κρυολόγημα και άλλες ιώσεις προκαλούνται από νευροτρόπους ιούς που δυστυχώς προκαλούν μόνιμη ανοσμία.
Άλλες συχνές αιτίες ανοσμίας είναι η αλλεργική ρινίτιδα, η οξεία/χρόνια παραρρινοκολπίτιδα και οι ρινικοί πολύποδες.
Οι ρινικοί πολύποδες μπλοκάρουν τη μετάβαση των μορίων του αέρα που μεταφέρουν τις οσμές στα οσφρητικά νημάτια και ο ασθενής δε μυρίζει.
Η θεραπεία των ρινικών πολυπόδων μπορεί να είναι αρχικά συντηρητική με από του στόματος κορτικοστεροειδή, σε συνδυασμό με ρινικές πλύσεις και ενδορρινικά κορτιζονούχα spray.
Αν αυτή αποτύχει ή οι πολύποδες υποτροπιάσουν, ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο για αφαίρεση πολυπόδων και ενδοσκοπική διάνοιξη όλων των παραρρινίων κοιλοτήτων.
Εφόσον η ανοσμία είναι αγωγιμότητας, οφείλεται δηλαδή στο ότι οι οσμές δε φτάνουν -λόγω των πολυπόδων- στον οσφρητικό βολβό στην οροφή της μύτης μας, τότε η επέμβαση θα επαναφέρει την όσφρηση.
Σε χρόνιες περιπτώσεις ρινικής πολυποδίασης είναι όμως πιθανό, να έχουν πλέον υποστεί βλάβη τα οσφρητικά νεύρα και η ανοσμία να παραμείνει.
Τελευταία έχουν ενταχθεί με μεγάλη επιτυχία στην αντιμετώπιση των ρινικών πολυπόδων και οι βιολογικοί παράγοντες.
Οι παράγοντες αυτοί έχει αποδειχθεί ότι εξαφανίζουν τους πολύποδες και βελτιώνουν σημαντικά την ανοσμία.
Λιγότερο συχνές αλλά σοβαρές αιτίες ανοσμίας είναι νευρολογικά νοσήματα όπως η ν. Parkinson, η ν. Alzheimer, η πολλαπλή σκλήρυνση αλλά και ψυχιατρικές παθήσεις όπως η σχιζοφρένια.
Όγκοι της ρινικής κοιλότητας και του εγκεφάλου μπορούν επίσης να προκαλέσουν απώλεια όσφρησης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που μπορεί να τραυματίσουν το κέντρο της όσφρησης ή τα οσφρητικά νεύρα, το σακχαρώδη διαβήτη με τη γενικευμένη νευροπάθεια που προκαλεί και την ακτινοβολία.
Τέλος, το κάπνισμα και η επαγγελματική έκθεση σε ατμοσφαιρικούς ρύπους συμβάλλουν στη σταδιακή έκπτωση της οσφρητικής μας ικανότητας.
Η διάγνωση της ανοσμίας θα γίνει από τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο, ξεκινώντας με ένα λεπτομερές ιστορικό που θα αναζητήσει όλες τις πιθανές αιτίες που προαναφέρθηκαν.
Ακολουθεί κλινική εξέταση με έμφαση στην ενδοσκόπηση της ρινικής κοιλότητας καθώς και νευρολογική εξέταση.
Υπάρχουν πια διαθέσιμα εργαλεία διερεύνησης της όσφρησης (smell testing kits) για αντικειμενική και αποτελεσματική διάγνωση.
Ενδεχομένως να ζητηθεί από τον ιατρό απεικονιστικός έλεγχος. Η θεραπεία στοχεύει στον εκάστοτε αιτιολογικό παράγοντα.
Στον ασθενή με μειωμένη όσφρηση συνιστάται αυξημένη επαγρύπνηση για χαλασμένες τροφές καθώς και τοποθέτηση συστημάτων πυρανίχνευσης.
Η ανοσμία είναι ένα σοβαρό σύμπτωμα που δεν πρέπει να παραβλέπεται.
Επηρεάζει τη γενικότερη ευεξία μας, απειλεί την ασφάλεια της διατροφής και διαβίωσής μας και, όπως και η απώλεια των άλλων αισθήσεων, προκαλεί αναπηρία.
Συμβουλευόμαστε και εμπιστευόμαστε πάντα το γιατρό μας για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της.
Πέντε συνήθειες ύπνου για να κερδίσουμε πέντε χρόνια ζωής παραπάνω
