Σήμερα, Μεγάλη Τετάρτη 1η Μαΐου, σύμφωνα με το εορτολόγιο του 2024 τιμάται η μνήμη του Προφήτου Ιερεμία, του Αγίου Πανάρετου, της Οσίας Ισιδώρας, της Αγίας Ταμάρας και του Αγίου Φιλοσόφου
Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχει γιορτή η:
- Ιερεμίας
- Πανάρετος, Παναρέτη
- Ισιδώρα, Δώρα
- Τάμαρα, Ταμάρα
- Φιλόσοφος, Σοφός, Φιλοσοφία, Φιλοσοφή
Προφήτης Ιερεμίας
Ο Ιερεμίας είναι προφήτης και Βιβλικό πρόσωπο που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Είναι ένας από τους μεγάλους προφήτες των Ιουδαίων και των Χριστιανών.
Ο Προφήτης Ιερεμίας γεννήθηκε πιθανώς κατά το 650 π.Χ., στην μικρή πόλη της φυλής Βενιαμίν Αναθώθ, βορειοανατολικά της Ιερουσαλήμ.
Ο πατέρας του ήταν ιερέας και ονομαζόταν Χελκίας. Ανατράφηκε στην ιερατική αυτή οικογένεια με αυστηρότητα.
Μελετούσε τους προ αυτού Προφήτες Ησαΐα και Ωσηέ. Νεότατος στην ηλικία, περίπου 23 – 25 ετών, περί το 627 – 625 π.Χ., καλείται από τον Θεό στο προφητικό αξίωμα.
Ανταποκρίνεται στο θέλημα του Κυρίου και έτσι το όνομά του (Ιερεμίας), που σημαίνει ο Θεός ανυψώνει ή καθιστά, εκφράζει και την αποστολή του.
Ο Προφήτης Ιερεμίας καθαγιάσθηκε πριν από τη γέννησή του, όπως γράφει ο Άγιος Ιερώνυμος.
Πράγματι, στην αρχή του προφητικού του βιβλίου ο Ίδιος ο Θεός του λέγει: «Προ του με πλάσαι σε εν κοιλία επίσταμεί σε και προ του σε εξελθείν εκ μήτρας ηγίακά σε, προφήτην εις έθνη τέθεικά σε».
Σε τέσσερις περιόδους δυνάμεθα να διαιρέσουμε την δημόσια δράση του. Πρώτον, επί του βασιλέως Ιωσίου προ της μετερρυθμίσεως (627 – 621 π.Χ.), δεύτερον, επί του βασιλέως Ιωακείμ μέχρι του Σεδεκίου (609 – 598 π.Χ.), τρίτον, επί Σεδεκίου (598 – 586 π.Χ.) και τέταρτον, μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ και την αιχμαλωσία του Σεδεκίου.
Τα δραματικά γεγονότα της εποχής του προφήτη και η ρευστή πολιτική κατάσταση είχαν ως συνέπεια να γίνει ο προφήτης αντιπαθής στους συγχρόνους του, καθώς ήταν υποχρεωμένος να στρέφεται κατά πάντων: κατά των βασιλιάδων για την αλόγιστη πολιτική τους, κατά των ιερέων για την τυπολατρία, την κερδοσκοπία και τον συγκρητισμό τους, κατά των ψευδοπροφητών για τις απατηλές ελπίδες που καλλιεργούσαν στον λαό, κατά των πλουσίων για την καταδυνάστευση των φτωχών και κατά του λαού για την ηθική κατάπτωση και ειδωλολατρία του.
Η ζωή του κατέστη ένα διαρκές μαρτύριο με συλλήψεις, επιβουλές κατά της ζωής του, φυλακίσεις, απαγορεύσεις επισκέψεων στον ναό, κάψιμο των έργων του.
Όλα αυτά γέμισαν με θλίψη τον προφήτη, επηρέασαν βαθύτατα την ψυχολογία του και έκαναν τον λόγο του να είναι συνυφασμένος με τον θρήνο, ταυτόχρονα όμως ανέδειξαν τον ίδιο σε μια από τις πνευματικότερες προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης, ώστε να μην είναι τυχαίο το ότι μερικοί σύγχρονοι του Χριστού θεωρούσαν τον Ιησού σαν έναν άλλον Ιερεμία (Κατά Ματθαίον 16, 14).
Δράση
Κλήθηκε στο προφητικό αξίωμα το 627 π.Χ.. Ως προφήτης έδρασε κυρίως στην Ιερουσαλήμ όπου και προφήτευσε τα επερχόμενα δεινά του Βασιλείου του Ιούδα που τελούσε υπό διαρκή απειλή τόσο της Αιγύπτου όσο και των Βαβυλωνίων, όπου και ζητούσε από τον λαό τη διατήρηση της πίστης προς τον Θεό και την ειλικρινή μετάνοια του.
Οι προφητείες του όμως αυτές προκάλεσαν το εναντίον του μίσος από τους άρχοντες των Ιουδαίων όπου και τον φυλάκισαν μέχρι που απελευθερώθηκε από τους Αιγυπτίους μετά την πολιορκία και καταστροφή της Ιερουσαλήμ.
Ο διωγμός
Όταν αποφυλακίσθηκε, όμως, συνέχισε να προφητεύει άλλες συμφορές οπότε και υπέστη νέους διωγμούς από τον Βασιλέα Ιωακείμ (που είχαν επιβάλλει οι Αιγύπτιοι) θεωρούμενος ως εχθρός των Αιγυπτίων.
Αλλά και όταν οι Αιγύπτιοι νικήθηκαν από τον Ναβουχοδονόσορ το 605 π.Χ. και η Ιουδαία περιήλθε πλέον στους Βαβυλώνιους ο Ιερεμίας εξακολούθησε να κηρύττει προφητείες νέων ακόμη συμφορών οπότε και προκάλεσε την τελική εκδίωξή του από την Ιερουσαλήμ και την καταφυγή του στην Αίγυπτο.
Από τότε η τύχη του προφήτη Ιερεμία παρέμεινε άγνωστη, από δε τις διάφορες εικασίες που αναπτύχθηκαν κυριότερη είναι εκείνη κατά την οποία ο προφήτης βρήκε οικτρό θάνατο όταν λιθοβολήθηκε στην Αίγυπτο από συμπατριώτες του.
Βιβλικές αναφορές
Στον προφήτη Ιερεμία ανάγεται το ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης που γράφτηκε από τον γραμματέα του Βαρούχ.
Εκτός αυτού διασώθηκαν επίσης οι “Θρήνοι” του και μια απόκρυφη επιστολή των οποίων όμως η γνησιότητα δεν έχει εξακριβωθεί σε αντίθεση του προφητικού βιβλίου που ουδέποτε αμφισβητήθηκε.
Το βιβλίο του Προφήτη Ιερεμία στην Παλαιά Διαθήκη δεν παρουσιάζει μόνο υψηλές θρησκευτικές ιδέες, αλλά κυρίως μια ζωηρή θρησκευτική προσωπικότητα, διότι ο Ιερεμίας δεν κήρυττε μόνο, αλλά ζούσε την διδασκαλία αυτή με τόση επιμονή, ώστε όχι μόνο ο θάνατός του υπήρξε μαρτυρικός, αλλά και ολόκληρη η ζωή του ήταν ένα διαρκές μαρτύριο.
Η διδασκαλία του Προφήτη Ιερεμία αφορούσε, α) τον άνθρωπο, β) τον Θεό και γ) το λαό του Θεού. Κέντρο και των τριών αυτών είναι η καρδιά, η βάση της προσωπικότητας του ανθρώπου.
Ἀπολυτίκιον
Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Ἐκ γαστρὸς ἠγιάσθης τὴ προγνώσει τοῦ Κτίσαντος, καὶ προφητικῆς ἐπληρώθης ἐκ σπαργάνων συνέσεως, ἐθρήνησας τὴν πτῶσιν Ἰσραήλ, σοφὲ Ἱερεμία ἐν στοργῇ, διὰ τοῦτο ὡς Προφήτην καὶ Ἀθλητήν, τιμῶμεν σὲ κραυγάζοντες, δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ χορηγούντι διὰ σοῦ, ἠμὶν τὰ κρείττονα.
