Μια γυναίκα φέρεται να είναι το τρίτο άτομο που θεραπεύτηκε ποτέ από τον HIV μέσω νέας μεθόδου μεταμόσχευσης που περιλαμβάνει αίμα ομφάλιου λώρου, ανοίγοντας τη δυνατότητα θεραπείας περισσότερων ανθρώπων διαφορετικών φυλετικών καταβολών από ό,τι ήταν προηγουμένως δυνατό, ανακοίνωσαν επιστήμονες.
Το αίμα ομφάλιου λώρου είναι πιο ευρέως διαθέσιμο από τα βλαστοκύτταρα που χρησιμοποιούνται συνήθως σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών και δεν χρειάζεται να αντιστοιχιστεί τόσο στενά με τον παραλήπτη.
Οι περισσότεροι δότες στα μητρώα είναι καυκάσιας καταγωγής, επομένως η μερική αντιστοίχιση έχει τη δυνατότητα να θεραπεύσει κάθε χρόνο δεκάδες ανθρώπους που νοσούν από HIV και καρκίνο.
Η γυναίκα , που νοσούσε επίσης με λευχαιμία, έλαβε αίμα ομφάλιου λώρου, για να θεραπεύσει τον καρκίνο, το οποίο προήλθε από έναν εν μέρει αντιστοιχισμένο δότη, αντί της τυπικής πρακτικής εύρεσης δότη μυελού των οστών παρόμοιας φυλής και εθνικότητας με αυτόν του ασθενούς. Έλαβε επίσης αίμα από στενό συγγενή της για να παράσχει στο σώμα της προσωρινή ανοσολογική άμυνα όσο γινόταν η μεταμόσχευση.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το φύλο και το φυλετικό υπόβαθρο σηματοδοτούν ένα σημαντικό βήμα προς την ανάπτυξη μιας θεραπείας για τον ιό HIV.
«Το γεγονός ότι είναι μικτής φυλής και γυναίκα, είναι πολύ σημαντικό επιστημονικά και όσον αφορά τον αντίκτυπο στην κοινότητα», είπε ο Dr. Steven Deeks, ειδικός για το AIDS στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, που ωστόσο δεν συμμετείχε στην εργασία.
Η λοίμωξη με τον ιό HIV θεωρείται ότι προχωρά διαφορετικά στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, αλλά ενώ οι γυναίκες αποτελούν περισσότερα από τα μισά περιστατικά HIV παγκοσμίως, είναι μόλις το 11% των συμμετεχόντων σε δοκιμές θεραπείας.
Ο Dr. Deeks σχολίασε, ωστόσο, πως δεν βλέπει τη νέα προσέγγιση να γίνεται κανόνας. «Πρόκειται για ιστορίες που δίνουν έμπνευση στο πεδίο και ενδεχομένως αποτελούν έναν οδικό χάρτη», είπε.
Ισχυρά αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν να ελέγξουν τον HIV, αλλά η θεραπεία αποτελεί κλειδί για τον τερματισμό μιας πανδημίας δεκαετιών. Σε όλο τον κόσμο, σχεδόν 38 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με HIV και περίπου το 73% από αυτούς λαμβάνουν θεραπεία.
Άλλωστε η μεταμόσχευση μυελού των οστών δεν συνιστά ρεαλιστική επιλογή για τους περισσότερους ασθενείς. Τέτοιες μεταμοσχεύσεις είναι εξαιρετικά επεμβατικές και επικίνδυνες, οπότε γενικά προσφέρονται μόνο σε άτομα με καρκίνο που έχουν εξαντλήσει όλες τις υπόλοιπες επιλογές.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί μόνο δύο γνωστές περιπτώσεις ανθρώπων με HIV που έχουν καταφέρει να νικήσουν τον ιό. Αρχικά, «ο ασθενής του Βερολίνου» -όπως αναφέρεται- Τίμοθι Ρέι Μπράουν έμεινε χωρίς ιό για 12 χρόνια, μέχρι το 2020 που πέθανε από καρκίνο. Το 2019, ένας άλλος ασθενής, που αργότερα αναγνωρίστηκε ως Άνταμ Καστιγιέχο, αναφέρθηκε ότι θεραπεύτηκε από τον HIV, επιβεβαιώνοντας ότι η περίπτωση του Μπράουν δεν ήταν τυχαία.
Και οι δύο άνδρες υποβλήθηκαν σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών από δότες που έφεραν μια μετάλλαξη που μπλοκάρει την μόλυνση. Η μετάλλαξη έχει εντοπιστεί μόνο σε περίπου 20.000 δότες, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν καταγωγή από την Βόρεια Ευρώπη.
Στις προηγούμενες περιπτώσεις, καθώς τα μοσχεύματα μυελού των οστών αντικατέστησαν όλο το ανοσοποιητικό του σύστημα, και οι δύο άνδρες υπέστησαν παρενέργειες- ο Μπράουν παραλίγο να πεθάνει μετά τη μεταμόσχευση, ενώ η θεραπεία του Καστιγιέχο ήταν λιγότερο έντονη, αλλά ένα χρόνο μετά τη μεταμόσχευση, έχασε σχεδόν 70 κιλά, παρουσίασε απώλεια ακοής και πολλαπλές λοιμώξεις, σύμφωνα με τους γιατρούς του.
Αντίθετα, η γυναίκα στην τελευταία περίπτωση έφυγε από το νοσοκομείο την 17η ημέρα μετά τη μεταμόσχευση και δεν ανέπτυξε νόσο του μοσχεύματος έναντι του ξενιστή (Graft versus host disease), είπε ο Dr. JingMei Hsu, γιατρός της ασθενούς στο Weill Cornell Medicine. Ο συνδυασμός αίματος ομφάλιου λώρου και κυττάρων του συγγενή της μπορεί να την γλίτωσε από πολλές παρενέργειες μιας τυπικής μεταμόσχευσης μυελού των οστών, πρόσθεσε.
Η γυναίκα, η οποία έχει πλέον περάσει τη μέση ηλικία (δεν ήθελε να αποκαλύψει την ακριβή της ηλικία λόγω ανησυχιών για την ιδιωτική ζωή της), διαγνώστηκε με HIV τον Ιούνιο του 2013. Τα αντιρετροϊκά φάρμακα διατήρησαν τα επίπεδα του ιού σε χαμηλά επίπεδα. Τον Μάρτιο του 2017 διαγνώστηκε με οξεία μυελογενή λευχαιμία.
Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, έλαβε αίμα ομφάλιου λώρου από έναν δότη με τη μετάλλαξη που εμποδίζει την είσοδο του HIV στα κύτταρα. Αλλά μπορεί να χρειαστούν περίπου έξι εβδομάδες για να μεταμοσχευθούν τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, έτσι της δόθηκαν επίσης εν μέρει ταιριαστά βλαστοκύτταρα αίματος από συγγενή πρώτου βαθμού.
Τα βλαστοκύτταρα συγγενή της ενίσχυσαν το ανοσοποιητικό της σύστημα μέχρις ότου τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος κατέστησαν κυρίαρχα, καθιστώντας τη μεταμόσχευση λιγότερο επικίνδυνη, δήλωσε ο Dr. Marshall Glesby, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες στο Weill Cornell Medicine της Νέας Υόρκης και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Η μεταμόσχευση από συγγενή είναι σαν γέφυρα που την οδήγησε στο σημείο να μπορεί να αναλάβει το αίμα του ομφάλιου λώρου», είπε.
Η ασθενής επέλεξε να διακόψει την αντιρετροϊκή θεραπεία 37 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Περισσότερο από 14 μήνες αργότερα, δεν δείχνει πλέον σημάδια HIV σε αιματολογικές εξετάσεις και δεν φαίνεται να έχει ανιχνεύσιμα αντισώματα στον ιό.
Παραμένει ασαφές γιατί τα βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφάλιου λώρου φαίνεται να λειτουργούν τόσο καλά, είπαν οι ειδικοί. Πιθανώς είναι πιο ικανά να προσαρμοστούν σε νέο περιβάλλον, είπε ο Dr. Koen Van Besien, διευθυντής της υπηρεσίας μεταμοσχεύσεων στο Weill Cornell. «Είναι νεογέννητα, είναι πιο προσαρμοστικά», είπε.
Το αίμα ομφάλιου λώρου μπορεί επίσης να περιέχει στοιχεία πέρα από τα βλαστοκύτταρα που βοηθούν στη μεταμόσχευση. «Υπάρχει κάτι μαγικό σε αυτά τα κύτταρα και ίσως στο αίμα του ομφάλιου λώρου, που γενικά παρέχει ένα επιπλέον όφελος».
Με πληροφορίες από New York Times
