Οι μέλισσες δεν είναι απλά πανέμορφα έντομα που μας θυμίζουν καλοκαίρι στην εξοχή.
Πολλοί από εμάς φοβόμαστε το τσίμπημά τους, ενώ ταυτόχρονα τις εκτιμάμε για την εργατικότητα και την κοινωνική τους συνοχή, και νιώθουμε ευγνώμονες για το μέλι και το κερί που μας παρέχουν.
Έχετε αναρωτηθεί, όμως, ποτέ, πόσα άλλα πράγματα χρωστάμε στις μέλισσες χωρίς να το γνωρίζουμε; Η απάντηση στο τι πραγματικά τους χρωστάμε, είναι: “ολόκληρη την ύπαρξή μας”. Γίνεται αυτό; Και όμως. Η ζωή σε ολόκληρο τον πλανήτη βασίζεται σ’ αυτά τα μικροσκοπικά, χνουδωτά, κιτρινόμαυρα ζουζούνια.
Δυστυχώς, όμως, οι μέλισσες κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, κυρίως λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Αν εξαφανιστούν οι μέλισσες, θα εξαφανιστεί η ζωή όπως την ξέρουμε στον πλανήτη μας.
Ας δούμε, όμως, κάποιες πληροφορίες που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος τη σημασία των μελισσών για τα πάντα στη γη, καθώς και πώς μπορούμε να τις σώσουμε.
Γιατί είναι σημαντικές οι μέλισσες;
Χωρίς τις μέλισσες, το ανθρώπινο είδος όπως και τα περισσότερα είδη ζωής στον πλανήτη, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν.
Οι μέλισσες επικονιάζουν τις σοδειές
Βασιζόμαστε στις μέλισσες για το φαγητό μας, καθώς επικονιάζουν τα περισσότερα σπαρτά που μας δίνουν τροφή. Παρότι υπάρχουν κι άλλες μέθοδοι επικονιασμού, όπως για παράδειγμα από άλλα ζώα, ή από τον άνεμο, οι άγριες μέλισσες μεταφέρουν τη γύρη από το ένα φυτό στο άλλο σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, και με πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Οι μέλισσες ταΐζουν τα ζώα παραγωγής
Οι μέλισσες ευθύνονται για τον επικονιασμό των περισσότερων φυτών με τα οποία τρέφονται τα ζώα που μας δίνουν αυγά, γαλακτοκομικά, και κρέας.
Οι μέλισσες στηρίζουν το οικοσύστημα
Χωρίς τις μέλισσες και χιλιάδες άλλα είδη εντόμων, το οικοσύστημά μας θα κατέρρεε. Οι μέλισσες επικονιάζουν τα δέντρα και τα λουλούδια που στηρίζουν άλλα έντομα, τα οποία με τη σειρά τους αποτελούν τροφή ή καταφύγιο για πτηνά, νυχτερίδες, και θηλαστικά απαραίτητα για τη διατήρηση της τροφικής αλυσίδας.
Γιατί εξαφανίζονται οι μέλισσες;
Απώλεια οικοτόπου
Οι οικότοποι στους οποίους ζουν οι μέλισσες μειώνονται, καθώς χιλιάδες δάση, δέντρα, ακόμη και κήποι καταστρέφονται για να δώσουν χώρο στην οικονομική ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών.
Ακόμα, η ανάπτυξη των μεθόδων εντατικής καλλιέργειας έχει οδηγήσει στην απώλεια των περισσότερων λιβαδιών με αγριολούλουδα τον τελευταίο αιώνα. Με τα παρασιτοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα που χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα στα εναπομείναντα φυτά, όλο και περισσότερες μέλισσες δηλητηριάζονται ή χάνουν την τροφή τους.
Κλιματική αλλαγή
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η αφύσικη ανακατανομή των εποχών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, αποδιοργανώνουν τις μέλισσες, την τροφή και τις φωλιές τους. Φυτεύοντας περισσότερα δέντρα βοηθάμε στην άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η οποία όμως παραμένει ιδιαίτερα επικίνδυνη για τις μέλισσες.
Εισβλητικά είδη
Κάποια μη αυτόχθονα είδη μπορούν να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στις μέλισσες. Για παράδειγμα, η Ασιατική σφήκα είχε καταστροφικές συνέπειες για πληθυσμούς άγριων μελισσών στη Γαλλία.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τις μέλισσες;
Σταματάμε τη χρήση εντομοκτόνων
Η αποφυγή των εντομοκτόνων στον κήπο σας μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην προστασία των μελισσών και άλλων ειδών. Κάποια έντομα αποτελούν τροφή για απαραίτητους επικονιαστές, καθώς και για πτηνά και άλλα ζώα. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να επιτρέψουμε στη φύση να ελέγξει τους πληθυσμούς τους.
Τους παρέχουμε κατοικία
Όπως τα περισσότερα ασπόνδυλα, οι μέλισσες χρειάζονται καταφύγια για να περάσουν το χειμώνα τους. Μπορείτε να αγοράσετε ένα έτοιμο ξενοδοχείο μελισσών ή beespot, ή να φτιάξετε το δικό σας και να το τοποθετήσετε στον κήπο σας την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Τα beespots είναι ασφαλή, καθώς προσκαλούν τις μέλισσες που ζουν μοναχικά, και όχι τις μελιτοφόρες μέλισσες που ζουν σε κυψέλες και διαθέτουν κεντρί. Έτσι, οι μέλισσες αυτές δεν χρειάζεται να υπερασπιστούν μια φωλιά, και πολλές απ’ αυτές δεν έχουν καν κεντρί.
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε πώς μπορείτε να καθαρίζετε και να συντηρείτε το beespot σας για να αποφύγετε την ανάπτυξη μούχλας και κατάληψης από άλλα έντομα.
Φυτέψτε λουλούδια φιλικά προς τις μέλισσες
Ένας από τους ευκολότερους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους να βοηθήσετε τις μέλισσες είναι το να φυτέψετε λουλούδια πλούσια σε νέκταρ που τις προσελκύουν. Αν έχετε κήπο ή μπαλκόνι, αφιερώστε μια γωνία του σε αυτά τα λουλούδια.
Οι μέλισσες χρειάζονται λουλούδια που ανθίζουν μεταξύ άνοιξης και φθινοπώρου, όταν οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ των 10 και των 38 βαθμών κελσίου.
Φυτέψτε κυρίως κίτρινα, μπλε, και κόκκινα λουλούδια, ιδανικά με μία μονή σειρά πετάλων, καθώς αυτά διαθέτουν περισσότερη γύρη και νέκταρ. Βεβαιωθείτε, πριν το κάνετε, ότι έχετε ερευνήσει ποια φυτά είναι ασφαλή για τη γάτα ή τον σκύλο σας. Εμείς συγκεντρώσαμε κάποια είδη που δεν είναι τοξικά για τα κατοικίδιά σας, και προσελκύουν τις μέλισσες. Αυτά είναι:
– Καλέντουλα
– Τριαντάφυλλο
– Μέντα
– Φασκόμηλο
– Θυμάρι
– Δενδρολίβανο
Αποφύγετε φυτά που προσελκύουν τις μέλισσες, όπως είναι ο κατιφές, ο κρόκος, το ροδόδενδρο, η λεβάντα και η δάφνη, αν έχετε σκύλο ή γάτα, καθώς είναι τοξικά για το κατοικίδιό σας.
Ντόρα Δούμα για Μάρθα Καραγιάννη: Είχε γεννήσει ένα παιδί, το οποίο πέθανε 7 μηνών
Ο Τάσος Χατζηβασιλείου στην βιβλιοπαρουσίαση του Δημήτρη Τσιόδρα
