Η ομιλία του βουλευτή Σερρών Κώστα Μπούμπα στην επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων με θέμα ημερήσιας διάταξης.
«Συζήτηση και ενημέρωση των μελών της Επιτροπής μετά από πρόταση του Προέδρου της, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 6 του Κανονισμού της Βουλής, με θέμα: «Παιδεία στα Μέσα Ενημέρωσης: Παραπληροφόρηση και Ψευδείς Ειδήσεις (Fake News)».
Ο Kennedy κάποτε έλεγε ότι για τους ανθρώπους τα μη νέα είναι τα καλά νέα, ενώ για τις εφημερίδες τα καλά νέα είναι τα μη νέα και αυτό έχει τη σημασία του.
Καταρχάς, καλωσορίζω και τον κύριο Παναγιώτου και τον κύριο Τσίμα. Εμείς ξέρετε είμαστε οι δορυφόροι της δημοσιογραφίας, κάνω τηλεόραση από το 1989 στα περιφερειακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που αντί Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης θα μπορούσε να είναι κάποτε αυτό που είπε ο Λαζόπουλος,«μη μιλάς εσύ», για πολλούς λόγους.
Το θέμα είναι γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Φτάσαμε γιατί πολλές φορές ήταν περιορισμένη η γκάμα κάποιων ανθρώπων για να κάνουν τηλεοπτικές εκπομπές κυρίως στην περιφέρεια. Ο λάθος άνθρωπος στη λανθασμένη θέση.
Δηλαδή, έγινε ένα μαγείρεμα,έγινε ένα κοκτέιλ που ξεκινάει η είδηση, ποια είναι η πραγματική είδηση, που σταματάει, που ξεκινάει ο σχολιασμός και η προσωπική γνώμη ενός δημοσιογράφου που πολλές φορές κιτρίνιζε την είδηση βάζοντας τον δικό του στόμφο, το δικό του στοχασμό, τη δική του πινελιά.
Φτάσαμε σε σημείο ψυχαγωγικές εκπομπές να δημιουργούν την αίσθηση ότι είναι συνάμα και ενημερωτικές. Ο κόσμος δικαίως, λοιπόν, έχει τις ανησυχίες του γιατί έγινε αυτό το «κοκτέιλ», το οποίο πολλές φορές αυτό το μείγμα αναμεμειγμένο είναι επικίνδυνο.
Πολλές φορές πήγαινε κάποιος άνθρωπος να κάνει εκπομπές μόνο και μόνο γιατί είχε καλές δημόσιες σχέσεις με την αγορά για να φέρει χορηγούς στα κανάλια, τα ξέρετε.
Τώρα, το θέμα με την συνωμοσιολογία,αν και η κυρία Χρηστίδου βάζει άλλα ζητήματα,«παιδί και τηλεόραση», που είναι ένα άλλο θέμα.
Για παράδειγμα, η αμερικανική ακαδημία λέει ότι προ δύο ετών το παιδί δεν πρέπει να βλέπει καθόλου τηλεόραση, μετά από δύο έτη πρέπει να είναι το πολύ 10-15 λεπτά, στα 7 έτη το δίνει μισή ώρα με μία ώρα, πάντα όμως να είναι κοντά ο γονιός.
Στην Αμερική έχει γίνει μια έρευνα που λέει ότι περίπου ένα παιδί όταν θα φτάσει στην ηλικία των 18 ετών θα παρακολουθήσει στην τηλεόραση 200.000 πράξεις βίας.
Και ξέρετε, ο εγκέφαλος αποτυπώνει ευκολότερα την αρνητική είδηση παρά τη θετική, είναι η τάση των κυττάρων του ανθρώπου όπως είναι δομημένος.
Οπότε και εκεί διίστανται οι απόψεις, αλλά αυτό που λέει η Unesco ότι ο αναντικατάστατος παιδαγωγός είναι ο γονέας.
Εκεί που φτάσαμε φτάσαμε γιατί σήμερα βιώνουμε, πρώτον, μια «ηλεκτρονική κλειδαρότρυπα», σε ότι αφορά βεβαίως την προσωπική ζωή.
Πάρτε παράδειγμα ότι μέσα στο Κοινοβούλιο όλοι είμαστε με ένα κινητό στο χέρι, ας πούμε, για να ενημερωθούμε ή να κάνουμε like κάπου, να δούμε τους φίλους μας.Άρα, λοιπόν, υπάρχει μια εξάρτηση σ αυτό το «knowhow» που θα μας κοστίσει θέλοντας και μη.
Τι είναι, λοιπόν, η σωστή είδηση ή ποια είναι η παραπληροφόρηση, υπήρχε ανέκαθεν.
Αν πάμε μια και συζητάμε λόγω της πανδημίας το 1630 στο Μιλάνο κατηγορήθηκαν δύο άνθρωποι από τον Γουλιέλμο τότε τον Μουσουλμάνο ότι τους βάλανε οι Εβραίοι ότι διακινούσαν αυτοί την πανδημία για να χτυπήσουν τους Μουσουλμάνους.
Αν πάμε στον Μαντσίνι τον Ιταλό που γράφει για την καραντίνα που βγήκε στην εποχή της μαύρης πανώλης, υπήρχε τότε η θεωρία ότι κάποια στιγμή αυτό ήρθε από κάποιους που ερχόντουσαν από την Ασία επίτηδες για να πλήξει τους Φλωρεντίνους.
Αλλά εάν δούμε πως έχει σηματοδοτηθεί ο ρους της ιστορίας γιατί υπάρχει το κομμάτι της ιατρικής, όπως η κυρία Τζούφη είναι καθηγήτρια στην ιατρική, υπάρχει και το κομμάτι της ιστορίας της ιατρικής που είναι κάτι άλλο που πρέπει να μελετήσουμε.
Το έχει πει ο Snowden ότι δεν έχουμε διδαχτεί από τις πανδημίες του παρελθόντος.
Κάποια στιγμή τότε οι άνθρωποι είχαν σωθεί πηγαίνοντας στα βουνά και στα λαγκάδια από τον Βάκιλο και βγήκε η περιβόητη φράση που λέμε και εμείς σήμερα «πήρε τα βουνά και τα λαγκάδια». Τίποτα δεν είναι τυχαίο, για να δούμε πόσο σηματοδοτήθηκε αυτή η ιστορία.
Αν πάμε στην ισπανική γρίπη Η1Ν1 υπήρχεη συνωμοσία ότι μεταδόθηκε μέσα από ηλεκτρομαγνητικά κύματα του ραδιοφώνου ή οι Γερμανοί το είχαν σε κάποια εργαστήρια και αυτό συνεχίζεται. Πάντα θα υπάρχουν αυτά.
Εγώ έχω και κάποια στοιχεία που προσπάθησα να βρωγια αυτά τα θέματα. Όπως στο θέμα της πολιτικής έχουμε τις δημοσκοπήσεις, πρέπει να παίρνουμε κάποια ποσοστά να δούμε κατά πόσο επηρεάζεται ο κόσμος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε ό,τι αφορά τις ψευδείς, τις ανυπόστατες ειδήσεις.
Αυτό σημαίνει businessadministrationήbizinastrione, που λένε οι Ιταλοί, είναι ρωσική η ρίζα αυτής της λέξης, έτσι λένε οι γλωσσολόγοι, για να δούμε πώς έρχεται αυτή η παραπληροφόρηση.
Πάντως από εκεί και πέρα ευθύνονται πάρα πολλοί, όχι μόνο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, είναι το θέμα της εκπαίδευσης, είναι το θέμα της κουλτούρας, γιατί ανέκαθεν υπήρχε η παραπληροφόρηση.
Αυτές οι ψεύτικες ειδήσεις που προσπαθούν να αναδείξουν κάποιους ως προσωπικότητες που θέλουν να βάλουν την πινελιά τους,υπάρχει και το κέρδος και κυρίως απευθύνονται στο συναίσθημα των ανθρώπων.
Άρα, λοιπόν, από τη στιγμή που έχουμε έλλειψη διαλόγου στο σύνδρομο της μοναξιάς του πλήθους, που το βιώνει σήμερα ο Έλληνας, πολύ περισσότερο λόγω πολλών συνθηκών.Είναι επόμενο, εφόσον το παιδί δεν έχει διάλογο με τους γονείς, θα στραφεί στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο, θα είναι εξαρτημένο και από εκεί και πέρα θα επηρεαστεί πάρα πολύ.
Αν δείτε στο Ευρωβαρόμετρο τα στοιχεία είναι καταπληκτικά.
Μια και είναι και ο κ.Συρίγος εδώ, το να πω εγώ ότι η Τουρκία κατασκευάζει τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Ακούγιουκαι ότι αυτό θα παράγει πλουτώνιο σε 5 χρόνια και ότι κάποια στιγμή μπορεί να κατασκευαστεί μια πυρηνική βόμβα εκεί, αυτό δεν είναι FakeNews. Το να πω ότι θα αγκυροβολούνεκεί ήδη, πυρηνικά υποβρύχια στο Ακούγιου, για παράδειγμα,αυτό είναι FakeNews.
Είναι ανάλογο πως δίνουμε πάντα την είδηση, πως την σταθμίζουμε και πως ακριβώς διασταυρώνουμε τις γνώσεις.
Υπάρχει το Ευρωβαρόμετρο, αυτή η έρευνα έγινε σε 26.000 πολίτες.Το 83% και στους ευρωπαίους, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο,πιστεύει ότι όλα είναι FakeNews. Μπορώ να πω ότι η εμπιστοσύνη έρχεται πρώτα στο ραδιόφωνο, το οποίο, είναι στο 70%, στην τηλεόραση 66% και στον τύπο 63%.
Πάμε, λοιπόν, να πούμε στους ευρωπαίους, οι οποίοι, πιστεύουν μέχρι 26% ή 27% στις ιστοσελίδες. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι δεν έχει αποκτήσει ο κάτοικος της γηραιάς ακόμη εμπιστοσύνη στις ιστοσελίδες.
Από εκεί και πέρα στις ψευδείς ειδήσεις τα στοιχεία λένε ότι το 88% απευθύνεται στο συναίσθημα. Αυτοί που διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις για να επηρεάσουν το δημόσιο διάλογο είναι σε ποσοστό 84% και στο κέρδος είναι 65%.
Το Ευρωβαρόμετρο, πρέπει να πούμε είναι προ υγειονομικής κρίσης, έγινε τον Φεβρουάριο του 2018 και δημοσιεύτηκε στις 12 Μαρτίου του 2018. Το 55% των Ελλήνων,πιστεύουν ότι δέχονται παραπλανητικές ειδήσεις κάθε μέρα.
Μάλιστα, είναι το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, στην Κύπρο είναι 45% και στην Ευρώπη, πιστεύει ότι το 37% δέχονται παραπλανητικές ειδήσεις.
Οι πιο έμπιστοι φαίνεται να είναι αυτοί, οι οποίοι, έχουν και το καλύτερο ίσως εκπαιδευτικό σύστημα ανά τον κόσμο είναι οι Σκανδιναβοί και είναι οι Φιλανδοί σε ποσοστό 18%.
Να, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, που, ενδεχομένως, η κριτική σκέψη των παιδιών σε ένα δομημένο εκπαιδευτικό μοντέλο, όπως έχουν οι Φιλανδοί, τους κάνει πιο έμπιστους.
Υπάρχουν και άλλα βέβαια.Υπάρχει το 19% των Ελλήνων, που πιστεύει ότι κάθε μέρα πέφτει πάνω σε ψευδείς ειδήσεις.Το 18%, πιστεύει ότι πέφτει μέσα στο μήνα. Το 74%, λένε ότι συναντούν μια ψευδή είδηση.Το 90%, πιστεύουν ότι υπάρχει παραπληροφόρηση έναντι του μέσου όρου 85% των ευρωπαίων.
Στην Ευρώπη,όπου το 87%, πιστεύει ότι με αυτό υπάρχει πρόβλημα για τη δημοκρατία, για τα δημοκρατικά πολιτεύματα.Ένα μόνο 10%, πιστεύει ότι αυτό δεν επηρεάζει τη δημοκρατία.
Πάμε λίγο στην εμπιστοσύνη των Ελλήνων.Το 49%, φαίνεται ότι εμπιστεύονται εφημερίδες και περιοδικά. Το 41%, το ποσοστό αυτό είναι στη Βουλγαρία, το λέω αυτό, γιατί μοιάζουμε και είναι τα βαλκάνια.
Το 39%, έχει έλλειψη εμπιστοσύνης. Βλέπουμε 49% θετικό πρόσημο και αρνητικό πρόσημο 39%.
Στην Ευρώπη, υπάρχει ποσοστό εμπιστοσύνης απέναντι στον έντυπο τύπο 63%. Εκεί τα αρνητικά στοιχεία είναι 27%. Αν πάμε στις onlineεφημερίδες, γιατί τα εξειδικευμένα site, φαίνεται ότι τα εμπιστεύονται.Τo 44% είναι θετικό, εξίσου,όμως, αρνητικό είναι το 40%.
Πάμε στους Έλληνες για το Facebook.Έχουν αρνητική γνώμη το 49% και το 32% θετική. Στην Ευρώπη, το 26% έχει θετική γνώμη για το Facebook και αρνητικό το 54%.
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, γιατί είναι πολύ σημαντικό το θέμα που φέρατε, αρκεί να μη μείνει εδώ. Θέλει και άλλο διάλογο, θέλει σύνθεση απόψεων, θέλει επικονίαση το θέμα και να συνθέσουμε απόψεις.Ενδεχομένως, αυτό που είπε ο Πρόεδρος,επειδή είναι πολύ βασικό θέμα και θα επηρεάσει και τις επόμενες γενεές να έρθει και στην Ολομέλεια.
Στην τηλεόραση υπάρχει μία έλλειψη εμπιστοσύνης κατά 57%.Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 66% περίπου. Φαίνεται, κ. Τσίμα, ότι, όταν μιλάτε στο ραδιόφωνο σας εμπιστεύονται περισσότερο, γιατί βλέπω ότι το ραδιόφωνο ξεφεύγει προς τα πάνω,είναι στο +57%.
Ενδεχομένως όταν ακούς τον Παύλο Τσίμα να κάνει μια ανάλυση δημοσιογραφική, μια εκπομπή, για κάποιο χρόνο μπορείς να τον παρακολουθήσεις, αλλά επικεντρώνεσαι στην εικόνα. Στο ραδιόφωνο είναι πιο ελεύθερος ο ακροατής ή, εν πάση περιπτώσει, δίνει ο ακροατής μια μεγαλύτερη εμπιστοσύνη.
Με βάση πάντα το ευρωβαρόμετρο, εμπιστεύεται περισσότερο το ραδιόφωνο έναντι της τηλεόρασης.Στο ραδιόφωνο, μάλιστα, μου κάνει εντύπωση και η θετική γνώμη των ευρωπαίων πολιτών κατά 70%, ενώ αρνητικό ποσοστό είναι μόνο 20%, αλλά, εν κατακλείδι, βλέπω ότι οι ίδιοι οι Έλληνες, κύριε Πρόεδρε, τουλάχιστον λένε ότι πέφτουν σε παραπλανητικές ειδήσεις.Άρα, είναι προετοιμασμένοι!
Το θέμα είναι πώς τις αντιμετωπίζουν, πώς τις αποκωδικοποιούν, πώς τις φιλτράρουν,διότι πρέπει να δούμε ποιος είναι ο συντάκτης. Είναι βασικό! Βάζει την προσωπική του ανάδειξη αυτός ο συντάκτης;
Παίζει ρόλο,επίσης, στην παραπληροφόρηση να δούμε και το χρονοδιάγραμμα, αλλά να δούμε και τον χρονικό προσδιορισμό. Άλλο να λες «εχθές άκουσα αυτό, προχθές άκουσα εκείνο» και να μην βάζεις συγκεκριμένες ημερομηνίες και,επίσης, να δούμε κατά πόσο τον προτρέπει ο συντάκτης να το αναδημοσιεύσει. Είναι κι αυτό, επίσης,βασικό.
