6 ΜΑΡΤΙΟΥ
Πανελλήνια μέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού
Γράφει η Φωτεινή Τσακίρογλου*
Με αφορμή την ημέρα της 6ης Μαρτίου η οποία έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού,
αλλά και την απίστευτη τραγωδία που σημειώθηκε πρόσφατα στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας, όταν ένα επτάχρονο αγοράκι με αγχώδη διαταραχή, ο Jack έδωσε τέλος στη ζωή του μετά το ανελέητο bullying που δεχόταν από συμμαθητές του, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε την έκταση και τις τραγικές συνέπειες του φαινομένου παγκοσμίως στα παιδιά και κυρίως στα παιδιά μικρότερης ηλικίας, καθώς καθίστανται ανίκανα να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από αυτή τη «σχολική επιδημία».
Τι είναι όμως σχολικός εκφοβισμός;
Ο σχολικός εκφοβισμός αναδεικνύεται ως ένα διεθνές κοινωνικό φαινόμενο, τo οποίο βρίσκεται σε έξαρση και εξαπλώνεται ραγδαία.
Στις ΗΠΑ, το 77% των μαθητών δηλώνουν ότι έχουν υπάρξει θύματα σχολικού εκφοβισμού και 25% παραδέχονται ότι έχουν εκφοβίσει κάποιον συμμαθητή τους.
Στην επιδημιολογική έρευνα της Δεληγιάννη-Κουϊμτζή και των συνεργατών της το 2005, αναφέρεται ότι η αντίστοιχη αναλογία στην Ελλάδα είναι ένα στα δέκα παιδιά, ποσοστό που διαφοροποιείται όταν συνυπάρχουν άτομα με αναπηρίες. στο σύνολο του μαθητών.
Το ποσοστό θυματοποίησης είναι πολύ πιο αυξημένο στα παιδιά με αναπηρίες και ανέρχεται στο 50% .
Σύμφωνα με τον Dan Olweus, o σχολικός εκφοβισμός περιγράφεται ως μια μορφή βίας, επιθετικής δηλαδή συμπεριφοράς, που χαρακτηρίζεται από την ανισότητα δύναμης μέσα στις ομάδες και την επαναληψιμότητα της εκφοβιστικής συμπεριφοράς.
Θεωρείται δε κοινωνικά απαράδεκτη στα πλαίσια μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
Οριοθετείται εννοιολογικά από το «πείραγμα» ως την ηπιότερη μορφή του και από την παρενόχληση ως την εντονότερη μορφή του.
Η ανίχνευση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, οι μορφές εκδήλωσης και οι σοβαρές ψυχοσυναισθηματικές του συνέπειες στα παιδιά έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας σε διάφορες χώρες παγκοσμίως.
O σχολικός εκφοβισμός, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιεί ο θύτης για να βλάψει το θύμα, παίρνει διάφορες μορφές, οι οποίες είναι άμεσες ή συγκαλυμμένες.
Τα περισσότερα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, σύμφωνα με τους μαθητές, παρατηρούνται κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων και σε σημεία που δεν ελέγχονται από τους εκπαιδευτικούς, κατά την αποχώρηση τους από το σχολείο ή κατά την προσέλευση τους σε αυτό.
Έρευνες έχουν δείξει (Τσιαντής, 2016) ότι οι μαθητές που εκφοβίζουν έχουν ασυνήθιστα ελάχιστο άγχος και ανασφάλεια, νιώθουν την ανάγκη να κυριαρχούν και να έχουν έλεγχο, αδυνατούν να ελέγξουν τις ενορμήσεις τους.
Από την άλλη, τα θύματα του εκφοβισμού, παρόλο που αναστατώνονται, σπάνια υπερασπίζουν τον εαυτό τους ή αντεπιτίθενται, αλλά εκδηλώνουν την ψυχική τους αναστάτωση με απόσυρση, κλάμα, θυμό ή εμφανίζουν μέχρι και συμπτώματα κατάθλιψης και αυτοκτονικού ιδεασμού.
Σε πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) που διεξήχθη το 2010, σε 4.944 μαθητές εφηβικής ηλικίας από 306 σχολικές μονάδες όλης της χώρας, βρέθηκε ότι ένας στους έξι μαθητές,
δηλαδή το 15,8% δηλώνει θύτης εκφοβισμού ενώ σε αντίστοιχη έρευνα του 2002, δήλωνε θύτης μόλις το 9,1%.
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, το ποσοστό των θυτών σχεδόν διπλασιάστηκε σε χρονικό διάστημα οκτώ ετών.
Το ΥΠΕΠΘ σύμφωνα με την υπ΄αριθμόν 159704/Γ7/17-12-2013 Υπουργική Απόφαση, διαμόρφωσε μια εθνική κεντρική πολιτική με την επιστημονική καθοδήγηση της Κεντρικής Επιστημονικής Επιτροπής (ΚΕΕ), που ορίσθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης
«Ανάπτυξη και Λειτουργία Δικτύου Πρόληψης και αντιμετώπισης φαινομένων Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού».
Η δημιουργία του Παρατηρητηρίου για την Πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού στην Ελλάδα, έχει ως πρότερο στόχο τον σχεδιασμό δράσεων μέσω της λειτουργίας αυτού του δικτύου,
ώστε να προλαμβάνονται και να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά τα εκφοβιστικά περιστατικά (ΕΣΠΑ 2007-2013).
Παρόλο που το θεσμικό πλαίσιο συμβάλλει ουσιαστικά στην πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού, ωστόσο το ποσοστό των θυμάτων ολοένα αυξάνεται.
Απαιτείται λοιπόν, ένας προσεκτικός σχεδιασμός κατάλληλων στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου, πρωτίστως από τους εκπαιδευτικούς, αποδίδοντας στα περιστατικά την απαραίτητη σοβαρότητα, καθώς η προστασία των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον είναι εξέχουσας σημασίας.
Αν λοιπόν αναγνωρίζουμε τέτοιου είδους συμπεριφορές, να τις αναφέρουμε ακόμη και όταν δεν μας αφορούν άμεσα!
Δεν πρέπει να μένουμε αμέτοχοι!
Ας ενημερώσουμε τα παιδιά μας να αντισταθούν, να παρέμβουν σε περιπτώσεις εκφοβισμού των συμμαθητών τους και να μην μένουν απλοί παρατηρητές!
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο, με ολέθριες επιπτώσεις στα θύματά του και ΟΛΟΙ μας οφείλουμε να κάνουμε κάτι γι΄αυτό!
Η ΣΙΩΠΗ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΝΟΧΗ!!!
- H Φωτεινή Τσακίρογλου είναι Νηπιαγωγός και υποψήφια Τοπική Σύμβουλος με τη Συμμαχία Σερραίων – Αλέξανδρος Χρυσάφης
