Γράφει η ειδική νευρολόγος ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΜΠΟΥΖΙΑΝΗ
Η λέξη επιληψία προέρχεται από την ελληνική λέξη «επιλαμβάνειν» που σημαίνει λαμβάνω, αρπάζω, επιτίθεμαι αλλά είχε και τη σημασία της ασθένειας, η οποία επιτίθεται (εισβάλλει) ξαφνικά στον οργανισμό.. Ο Ιπποκράτης την ονόμαζε «ιερή νόσο», άλλοι συγγραφείς την ονόμαζαν «σεληνιασμό», «δαιμονισμό», και «Ηράκλεια νόσο» (γιατί είχε προσβάλει τον Ηρακλή), ενώ σε διάφορες κουλτούρες δόθηκε μια «δαιμονική» ερμηνεία των «τρομακτικών» συμπτωμάτων της ασθένειας. Μόλις το 1875 διαπιστώθηκε από τους νευρολόγους ότι η κρίση δεν οφείλεται σε μεταφυσικά αίτια αλλά σε διαταραχή της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Η επιληψία είναι πολύ συχνή νευρολογική νόσος παγκοσμίως, και εμφανίζεται σε υψηλότερο ποσοστό στα παιδιά και στους ηλικιωμένους. Είναι μια χρόνια διαταραχή του εγκεφάλου, όπου υπάρχει έντονη προδιάθεση εμφάνισης κρίσεων που υποτροπιάζουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι εάν κάποιος/α έχει μία επιληπτική κρίση είναι και επιληπτικός/ή. Η επιληπτική κρίση είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να οφείλεται σε επιληπτικό σύνδρομο ή σε άλλες καταστάσεις.
Επομένως, τι μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις;
Οτιδήποτε διαταράσσει τη φυσιολογική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Δηλαδή: κληρονομικές ασθένειες, αναπτυξιακές ανωμαλίες, λοιμώξεις του εγκεφάλου, κακώσεις κεφαλής, όγκοι εγκεφάλου, εγκεφαλικά επεισόδια, βλάβες αγγείων εγκεφάλου (δυσπλασίες), εκφυλιστικά νοσήματα (π. χ. νόσος Alzheimer), κατανάλωση αλκοόλ, κοκαϊνης, ηρωίνης, αμφεταμινών, φαρμάκων (αντιμικροβιακά, ψυχοτρόπα), περιβαλλοντική έκθεση σε τοξικές ουσίες (μόλυβδο, μονοξείδιο του άνθρακα) κ.α.
Τι μπορεί να πυροδοτήσει μια επιληπτική κρίση;
Διάφορα ερεθίσματα όπως:
Φώτα που αναβοσβήνουν, δυνατοί ήχοι, κατανάλωση αλκοόλ, έμμηνος ρύση, έλλειψη ύπνου.
Μερικοί άνθρωποι παθαίνουν κρίση μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει εμφανής παράγοντας που πυροδοτεί την κρίση.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι κρίσεων (όπως είναι οι απλές, οι σύνθετες, οι αφαιρέσεις, οι τονικοκλονικές, οι μυοκλονικές όπως και άλλοι σπανιότεροι τύποι).
Πώς γίνεται η διάγνωση της επιληψίας;
Το πρώτο βήμα είναι το πλήρες ιατρικό ιστορικό. Πολύτιμες είναι οι πληροφορίες σχετικά με το:
Αν υπάρχει κι άλλο άτομο στην οικογένεια με κρίσεις.
Τι τύπου είναι οι κρίσεις
Τι συνέβη πριν την κρίση
Πιθανές αιτίες όπως κατανάλωση αλκοόλ, λοίμωξη, τραύμα κεφαλής, λήψη φαρμάκων.
Πολύ χρήσιμες είναι οι πληροφορίες που δίνονται από άτομα που ήταν μπροστά στην κρίση, καθώς ο ασθενής δεν είναι σε θέση να θυμηθεί το επεισόδιο.
Κατόπιν, γίνονται διάφορες εξετάσεις, όπως:
Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα
Αξονική ή Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου
Εξετάσεις αίματος
Πώς θεραπεύεται η Επιληψία;
Το κλειδί της αποτελεσματικής θεραπείας είναι η ακριβής διάγνωση του επιληπτικού συνδρόμου.
Σε πολλά άτομα, ιδίως παιδιά, η κατάσταση θα υποχωρήσει, ενώ άλλα άτομα θα έχουν επιληψία σε όλη τους τη ζωή. Γενικά, το 60-70% των ασθενών απαλλάσσονται από τις κρίσεις μετά από θεραπεία με αντι-επιληπτικά φάρμακα. Από τη στιγμή που γίνει η διάγνωση, είναι σημαντική η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας.
Η θεραπεία της επιληψίας περιλαμβάνει:
Φαρμακευτική αντιμετώπιση: Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός φαρμάκων για την αντιμετώπιση της επιληψίας. Η επιλογή του φαρμάκου εξαρτάται από τον τύπο των κρίσεων και πόσο συχνές είναι οι κρίσεις, τα ηλεκτροεγκεφαλογραφικά ευρήματα, τα ευρήματα της μαγνητικής τομογραφίας, το φύλο και την ηλικία του ασθενή, τα πιθανά συνυπάρχοντα νοσήματα του ασθενή, τις ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου, καθώς και από άλλους παράγοντες που θα συζητηθούν με τον/την νευρολόγο.
Μη φαρμακευτική αντιμετώπιση: Εφόσον αποτύχει η φαρμακευτική αγωγή, σε ασθενείς με ανθεκτικές κρίσεις,θα πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα χειρουργικής αντιμετώπισης, ενώ στα παιδιά μπορεί να συζητηθεί και η πιθανότητα κετογονικής δίαιτας.
Μπορεί μια κρίση να γίνει επικίνδυνη;
Ναι, όταν εξελίσσεται σε status epilepticus, όπου η κρίση είναι παρατεταμένη ή εμφανίζονται συνεχόμενες κρίσεις χωρίς ανάκτηση του επιπέδου συνείδησης. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση, γιατί υπάρχει ακόμη και κίνδυνος θανάτου. Περίπου το 1/3 των περιπτώσεων status epilepticus πυροδοτούνται αν κάποιος/α διακόψει απότομα την αντιεπιληπτική θεραπεία.
Ζώντας με την επιληψία
Βεβαιωθείτε ότι όλοι στην οικογένεια γνωρίζουν ότι πάσχετε από επιληψία και ότι γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν σε μια κρίση.
Να φοράτε ένα μπρασελέ όπου να αναγράφονται τα στοιχεία σας και η νόσος (έτσι αποφεύγετε άσκοπη ταλαιπωρία).
Αν οι κρίσεις ξεκινούν με προειδοποιητικά συμπτώματα (αύρα) ξαπλώστε γρήγορα σε πλάγια θέση σε μια ομαλή επιφάνεια ή στο χαλί.
Ενημερώστε τους υπόλοιπους γιατρούς για τα φάρμακα που παίρνετε.
Λαμβάνετε τα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας
Αν παραλείψετε μια δόση πρέπει να την πάρετε το συντομότερο δυνατόν.
Αν κάνετε εμετούς ιδίως μετά τη λήψη του φαρμάκου, θα πρέπει να πάρετε το φάρμακο με άλλο τρόπο.
Στο σπίτι:
-Ντύστε τις αιχμηρές γωνίες των τραπεζιών και επίπλων.
-Βάλτε προστατευτικά στο τζάκι.
-Μην καπνίζετε όταν είστε μόνος/η.
-Αποφεύγετε να ανεβαίνετε σε σκάλες
-Φτιάξτε τις πόρτες ώστε να ανοίγουν προς τα έξω.
-Μην κλειδώνετε την πόρτα του μπάνιου
-Προτιμήστε να κάνετε ντους αντί να γεμίσετε την μπανιέρα.
-Προτιμήστε να κάνετε ντους καθιστοί
-Κολλήστε αντικολλητικά πατάκια στο μπάνιο
Στο δρόμο:
Αποφύγετε να οδηγείτε ιδίως αν έχετε κάνει πρόσφατα αλλαγή φαρμάκων
Όταν οδηγείτε ποδήλατο να φοράτε πάντα κράνος, επιγονατίδες, επαγκωνίδες.
Όταν περιμένετε λεωφορείο να στέκεστε μακριά από το δρόμο
Σπορ:
Να προτιμάτε ασφαλή σπορ (ποδόσφαιρο, βόλευ κλπ) και όχι ακραία σπορ (υδατοσφαίριση, σέρφιγκ κλπ)
Η κολύμβηση επιτρέπεται μόνο με την παρουσία άλλων προσώπων (τουλάχιστον 2), και όχι μακριά από την ακτή. Επίσης, να αποφεύγονται τα θαλάσσια σπορ.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η Επιληψία δεν μεταδίδεται (δεν είναι «κολλητική») από άτομο σε άτομο, ούτε πρόκειται για ψυχική νόσο ή σημάδι νοητικής υστέρησης (διάσημοι επιληπτικοί μεγαλούργησαν ο καθένας στον τομέα του , όπως ο Φ. Ντοστογιέφσκι, Α. Νόμπελ, Τ. Ντίκενς, Σωκράτης κ. α.)
Δείτε όλο το τεύχος
εδώ
