Τις θέσεις εργασίας που δνε απειλούνται από την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης ξεχωρίζει μια ανάλυση του BBC.
Εν μέσω της συζήτησης για την αντικατάσταση των εργαζομένων από την τεχνητή νοημοσύνη, οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν ορισμένες θέσεις εργασίας που δεν αναλαμβάνουν οι υπολογιστές, τουλάχιστον για λίγο καιρό ακόμα.
Ο σάλος που έχει προκληθεί με τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT καθώς και οι ανησυχητικές δηλώσεις του δρ Τζέφρι Χίντον, διακεκριμένου επιστήμονα πληροφορικής και πρωτοπόρος στην τεχνητή νοημοσύνη, έχουν οδηγήσει επιτάχυναν τη συζήτηση γύρω από τη θέση του ανθρώπου σε διάφορους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας.
Από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης, υπήρχαν απειλές ότι οι νέες μηχανές – από τους μηχανοποιημένους αργαλειούς μέχρι τα μικροτσίπ – θα σφετερίζονταν τις ανθρώπινες θέσεις εργασίας.
Ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι έχουν επικρατήσει. Τώρα, λένε ορισμένοι ειδικοί, με την πανταχού παρούσα τεχνητή νοημοσύνη στον ορίζοντα, η απειλή γίνεται αντιληπτή: τα ρομπότ έρχονται πραγματικά για κάποιες δουλειές, γράφει το βρετανικό μέσο.
Η ανησυχητική έκθεση της Goldman Sachs
Μια έκθεση της Goldman Sachs του Μαρτίου του 2023 εκτιμά ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να κάνει το ένα τέταρτο όλων των εργασιών που σήμερα κάνουν οι άνθρωποι. Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, σημειώνει περαιτέρω η έκθεση, 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να χαθούν από την αυτοματοποίηση.
Και αυτό θα μπορούσε να είναι τρομερό, λέει ο Mάρτιν Φόρντ, συγγραφέας του βιβλίου «Rule of the Robots: How Artificial Intelligence Will Transform Everything»(Η κυριαρχία των Ρομπότ: Πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να μεταμορφώσει τα πάντα).
«Δεν είναι μόνο ότι αυτό θα συμβεί σε μεμονωμένα άτομα, αλλά θα μπορούσε να είναι αρκετά συστημικό», λέει. «Θα μπορούσε να συμβεί σε πολλούς ανθρώπους, ενδεχομένως αρκετά ξαφνικά, ενδεχομένως σε πολλούς ταυτόχρονα. Και αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο για τα άτομα αυτά, αλλά για ολόκληρη την οικονομία».
Ευτυχώς, δεν υπάρχουν μόνο άσχημα νέα. Οι εμπειρογνώμονες αναφέρουν με μια επιφύλαξη:
Υπάρχουν ακόμη πράγματα για τα οποία η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ικανή. Τέτοια αφορούν εργασίες που απαιτούν σαφώς ανθρώπινες ιδιότητες, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη και η σκέψη εκτός πλαισίου, η πιο δημιουργική. Και η μετακίνηση σε ρόλους που εστιάζουν σε αυτές τις δεξιότητες θα μπορούσε να βοηθήσει να μειωθούν οι πιθανότητες αντικατάστασης.
Οι τρεις κατηγορίες εργασίας που απειλούνται λιγότερο από το AI
«Νομίζω ότι υπάρχουν γενικά τρεις κατηγορίες που θα είναι σχετικά ασφαλείς στο άμεσο μέλλον», λέει ο Φόρντ.
«Η πρώτη θα ήταν οι θέσεις εργασίας που είναι πραγματικά δημιουργικές: δεν κάνετε τυποποιημένες εργασίες ή απλώς αναδιατάσσετε πράγματα, αλλά πραγματικά σκέφτεστε νέες ιδέες και χτίζετε κάτι καινούργιο».
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όλες οι θέσεις εργασίας που θεωρούνται «δημιουργικές» είναι ασφαλείς, βέβαια.
Βασικοί αλγόριθμοι μπορούν να κατευθύνουν ένα ρομπότ να αναλύσει εκατομμύρια εικόνες, επιτρέποντας στην τεχνητή νοημοσύνη να κατακτήσει την αισθητική άμεσα, για παράδειγμα στην γραφιστική. Αλλά υπάρχει κάποια ασφάλεια σε άλλα είδη δημιουργικότητας, λέει ο Φορντ:
«Στην επιστήμη, και την ιατρική και τη νομική … άνθρωποι των οποίων η δουλειά είναι να επινοούν μια νέα νομική στρατηγική ή επιχειρηματική στρατηγική και άλλα. Νομίζω ότι εκεί θα συνεχίσει να υπάρχει θέση για τους ανθρώπους».
Η δεύτερη κατηγορία, συνεχίζει, είναι οι θέσεις εργασίας που απαιτούν εξελιγμένες διαπροσωπικές σχέσεις.
Επισημαίνει τις νοσοκόμες, τους συμβούλους επιχειρήσεων και τους δημοσιογράφους ερευνητές. Πρόκειται για δουλειές, λέει, «όπου χρειάζεται πολύ βαθιά κατανόηση των ανθρώπων. Νομίζω ότι θα περάσει πολύς καιρός προτού η τεχνητή νοημοσύνη αποκτήσει την ικανότητα να αλληλεπιδρά με τρόπους που πραγματικά δημιουργούν σχέσεις».
Η τρίτη ασφαλής ζώνη, λέει ο Φόρντ, «είναι οι θέσεις εργασίας που απαιτούν πραγματικά μεγάλη κινητικότητα και επιδεξιότητα και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε απρόβλεπτα περιβάλλοντα».
Μόνο ρομπότ απο το «Star Wars» θα μπορούσαν να κάνουν κάποιες συγκεκριμένες δουλειές
Πολλές εμπορικές θέσεις εργασίας – σκεφτείτε ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, συγκολλητές και τα παρόμοια – εμπίπτουν σε αυτή την ομπρέλα. «Είναι τα είδη των θέσεων εργασίας όπου αντιμετωπίζεις συνεχώς νέες καταστάσεις», προσθέτει. «Είναι ίσως οι πιο δύσκολες από οτιδήποτε άλλο που μπορεί να αυτοματοποιηθεί.
Για να αυτοματοποιήσετε τέτοιες δουλειές, θα χρειαζόσασταν ένα ρομπότ επιστημονικής φαντασίας. Θα χρειαζόσασταν τον C-3PO του Star Wars», λέει με χιούμορ.
Ενώ οι άνθρωποι θα παραμείνουν πιθανότατα σε θέσεις εργασίας που εμπίπτουν σε αυτές τις κατηγορίες, αυτό δεν σημαίνει ότι τα επαγγέλματα αυτά είναι εντελώς εξασφαλισμένα από την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης. Στην πραγματικότητα, λέει η Τζόαν Σονγκ Μακλάφλιν, αναπληρώτρια καθηγήτρια οικονομικών της εργασίας στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο των ΗΠΑ, οι περισσότερες θέσεις εργασίας, ανεξαρτήτως κλάδου, έχουν πτυχές που είναι πιθανό να αυτοματοποιηθούν από την τεχνολογία.
Τα καθήκοντα θα αλλάξουν
«Σε πολλές περιπτώσεις, δεν υπάρχει άμεση απειλή για τις θέσεις εργασίας», λέει η ίδια, «αλλά τα καθήκοντα θα αλλάξουν». Οι ανθρώπινες θέσεις εργασίας θα επικεντρωθούν περισσότερο στις διαπροσωπικές δεξιότητες, συνεχίζει η καθηγήτρια.
«Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι, για παράδειγμα, η τεχνητή νοημοσύνη θα ανιχνεύει καρκίνους πολύ καλύτερα από ό,τι θα μπορούσαν οι άνθρωποι. Στο μέλλον, υποθέτω ότι οι γιατροί θα χρησιμοποιούν αυτή τη νέα τεχνολογία. Αλλά δεν νομίζω ότι θα αντικατασταθεί ολόκληρωτικά ο ρόλος του γιατρού».
Ενώ ένα ρομπότ μπορεί φαινομενικά να κάνει καλύτερη δουλειά στην ανεύρεση του καρκίνου, λέει, οι περισσότεροι άνθρωποι θα εξακολουθούν να θέλουν έναν γιατρό – ένα πραγματικό πρόσωπο – να είναι αυτός που θα τους το πει. Αυτό ισχύει για όλες σχεδόν τις δουλειές, προσθέτει, και έτσι η ανάπτυξη αυτών των σαφώς ανθρώπινων δεξιοτήτων θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να μάθουν να κάνουν τη δουλειά τους παράλληλα με την τεχνητή νοημοσύνη.
«Νομίζω ότι είναι έξυπνο να σκεφτόμαστε πραγματικά,: “ποια καθήκοντα στη δουλειά μου θα αντικατασταθούν ή θα γίνουν καλύτερα από υπολογιστή ή τεχνητή νοημοσύνη;”.
Και ποιες είναι οι συμπληρωματικές μου δεξιότητες;”» Υποδεικνύει τους ταμίες των τραπεζών, οι οποίοι κάποτε έπρεπε να είναι πολύ ακριβείς μετρητές χρημάτων. Τώρα, αυτή η εργασία έχει αυτοματοποιηθεί – αλλά υπάρχει ακόμα θέση για τον ταμία. «Η εργασία της καταμέτρησης χρημάτων έγινε παρωχημένη λόγω μιας μηχανής», λέει. «Αλλά τώρα, οι ταμίες επικεντρώνονται περισσότερο στη σύνδεση με τους πελάτες και στην παρουσίαση νέων προϊόντων. Η κοινωνική δεξιότητα έχει γίνει πιο σημαντική».
Απειλούνται και οι πιο μορφωμένοι από την τεχνητή νοημοσύνη
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, λέει ο Φορντ, ότι μια προηγμένη εκπαίδευση ή μια υψηλόμισθη θέση δεν αποτελεί άμυνα κατά της εξαγοράς από την Τεχνητή Νουμοσύνη
«Μπορεί να σκεφτούμε ότι το άτομο σε μια θέση εργασίας ”λευκού κολάρου” είναι ψηλότερα στην ”τροφική αλυσίδα” από κάποιον που οδηγεί αυτοκίνητο για να ζήσει», λέει. «Αλλά το μέλλον του υπαλλήλου απειλείται περισσότερο από τον οδηγό της Uber, επειδή δεν έχουμε ακόμη αυτοκινούμενα αυτοκίνητα. Αντίθετα, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί σίγουρα να γράφει εκθέσεις.
«Σε πολλές περιπτώσεις, οι πιο μορφωμένοι εργαζόμενοι θα απειληθούν περισσότερο από ό,τι στη συνέχεια ακόμη και οι λιγότερο μορφωμένοι εργαζόμενοι. Σκεφτείτε το άτομο που εργάζεται στην καθαριότητα δωματίων ξενοδοχείων – είναι πραγματικά δύσκολο να αυτοματοποιηθεί αυτή η δουλειά» σημειώνει ο Φόρντ.
Εν ολίγοις, η αναζήτηση ρόλων σε δυναμικά, μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα που περιλαμβάνουν απρόβλεπτες εργασίες είναι ένας καλός τρόπος για να αποτρέψετε την απώλεια θέσεων εργασίας από την τεχνητή νοημοσύνη. Τουλάχιστον, για λίγο καιρό, καταλήγει το δημοσίευμα του BBC.
