Για πολλά χρόνια ήταν ένα μυστήριο για την αρχαιολογία, η προέλευση ενός μεγάλου πλήθους μαρμάρινων δόμων που είχαν σκορπίσει, κύρια στην κοίτη του Στρυμόνα και πέριξ της Αμφίπολης.
Ο αριθμός τους ήταν τόσο μεγάλος που το 1934 η εταιρία Ούλεν που κατασκεύασε το φράγμα της Κερκίνη στον Λιθότοπο, χρησιμοποίησε 1.600 τεμάχια περίπου
για την κατασκευή δαπέδου στον ρουφράχτη, κυρίως για να αποφύγουν μια κατασκευή από τσιμέντο που ήταν υψηλού κόστους, αλλά και γιατί το μάρμαρο πρόσφερε πολύ μεγάλη σταθερότητα.
Βέβαια όσα μάρμαρα δεν χρησιμοποιήθηκαν στο εν λόγω έργο, έμειναν για δεκαετίες στον πυθμένα της λίμνης και το 2014 όταν κατέβηκε η στάθμη των νερών, αποκαλύφθηκαν περισσότερα από εκατό μέλη του περιβόλου, όπως γείσα, ορθοστάτες και στέψεις.
Την ίδια χρονιά που αποκαλύφθηκε το περίφημο μνημείο στον Τύμβο Καστά, έμελλε και η λίμνη Κερκίνη να προσφέρει την δική της δωρεά, στην μεγάλη προσπάθεια που είχε ξεκινήσει για την αναστήλωση του μεγαλύτερου και λαμπρότερου περιβόλου που έχει βρεθεί ποτέ στην ιστορία….
Για αυτό και είναι τόσο σημαντικό αυτό που γίνεται σήμερα στον Τύμβο Καστά, μιας και το αναστηλωτικό έργο που έχει ξεκινήσει εδώ λίγες ημέρες είναι ένα γεγονός ιστορικής σημασίας.
Αυτό γιατί μετά από 2.100 χρόνια περίπου οι μαρμάρινοι δόμοι επιστρέφουν στην αρχική τους θέση, μετά από ένα μεγάλο ταξίδι διασποράς στην περιοχή πέριξ του ποταμού Στρυμόνα.
Το ξήλωμα του περιβόλου έγινε από τους Ρωμαίους κατακτητές για να εξαφανίσουν από προσώπου γης, ένα λαμπρό και μοναδικό μνημείο που αποτέλεσε σημείο αναφοράς της δόξας του Μακεδονικού Στρατού και της εκστρατείας στην ανατολή.
Σήμερα είναι ένα αρχαιολογικό μνημείο ανυπολόγιστης αξίας και γοήτρου για την χώρα μας και ειδικά για την περιοχή μας που δεύτερο αντίστοιχό του δεν έχει βρεθεί πουθενά αλλού.
