Η νίκη του Τζο Μπάιντεν στις προεδρικές εκλογές επί ενός Ντόναλντ Τραμπ που πρέσβευε τον εθνικισμό του «Πρώτα η Αμερική», της μονομέρειας, της εγκατάλειψης συμμάχων και διεθνών συμφωνιών μπορεί να σηματοδοτήσει μια δραματική αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ έναντι του πλανήτη.
Κι αυτό γιατί οι απόψεις του Μπάιντεν είναι πολύ πιο παραδοσιακές όσον αφορά στον ρόλο και τα συμφέροντά της Αμερικής , που εδράζονται στις κοινές δυτικές δημοκρατικές αξίες και τους θεσμούς που διαμορφώθηκαν μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ωστόσο, οι προκλήσεις που θα συναντήσει από τα στιγμή που θα αναλάβει τα ηνία της χώρας του είναι μεγάλες. Ο κόσμος έχει αλλάξει από την εποχή που ο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κι οι εχθροί της – είτε επειδή τους ενθάρρυνε με τη στάση του είτε επειδή τους το επέτρεψε ο Τραμπ – έχουν ενισχυθεί.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Σι Τζινπίνγκ, ο Κιμ Γιονγκ Ουν, όπως και άλλοι αυταρχικοί ηγέτες εκμεταλλεύτηκαν τη ματαιοδοξία του Τραμπ, «χάιδευαν» το εγώ του δρέποντας καρπούς και ορισμένοι είναι τώρα ουσιαστικά ισόβιοι στα αξιώματά τους.
Ο Μπάιντεν έρχεται για να αλλάξει ορισμένες από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές του Τραμπ από τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους μέχρι την κλιματική αλλαγή.
Αναφορικά με την Κίνα λέει ότι θα συνεχίσει τη σκληρή γραμμή του απερχόμενου Ρεπουμπλικανού προέδρου στο εμπόριο, την κλοπή της πνευματικής περιουσίας, τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Στο θέμα του Ιράν αναμένεται να επιδιώξει μια επαναπροσέγγιση και αναβίωση της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Ο Μπάιντεν θα διατηρήσει τις κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας
Ως προς τη Ρωσία οι σχέσεις σε ηγετικό επίπεδο σίγουρα θα αλλάξουν αφού δεν θα υπάρχει πλέον στο Λευκό Οίκο ένας Τραμπ που να δίνει συχνά την εντύπωση ότι είναι έτοιμος να συγχωρήσει τον Πούτιν για ενέργειες που αντιβαίνουν τις διεθνώς αποδεκτές νόρμες. Ο Μπάιντεν θα διατηρήσει τις κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας, αλλά θα επιδιώξει να συνεργαστεί με τη Μόσχα για να παραμείνει σε ισχύ ό,τι απέμεινε από τις διεθνείς συνθήκες για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών.
Πρόκληση για τον Μπάιντεν η Τουρκία
Πρόκληση για τον Μπάιντεν θα είναι και η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που έχει ανοίξει σειρά μετώπων στην ευρύτερη περιοχή για να εκτρέψει την προσοχή της τουρκικής κοινής γνώμης από τις αποτυχίες του. Όπως σημειώνει το CNN σε ανάλυσή του «η επιθυμία του Τραμπ για απεμπλοκή των ΗΠΑ από την περιοχή έστειλε στον Ερντογάν το μήνυμα ότι η Αμερική και οι σύμμαχοί της δεν θα κινηθούν για τον περιορίσουν. Έκτοτε ο Τούρκος πρόεδρος προκάλεσε πλήγμα στη νατοϊκή συμμαχία αγοράζοντας ρωσικά όπλα κι υποστηρίζοντας επιθέσεις στα συμφέροντα της Αμερικής και των Ευρωπαίων συμμάχων της στη Μέση Ανατολή με τρόπο που είναι απίθανο να είχαν ανεχθεί προηγούμενες αμερικανικές κυβερνήσεις».
Η υλοποίηση του οράματος του Μπάιντεν για τη νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική κάθε άλλο παρά εύκολη θα είναι.
Επί μία τετραετία κυβερνήσεις στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή κι αλλού γίνονταν μάρτυρες των παλινωδιών της απερχόμενης κυβέρνησης που υπονόμευαν τις παραδοσιακές συμμαχίες και απειλούσαν την παγκόσμια τάξη. Τη μία μέρα ο Τραμπ διέταζε την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη βόρεια Συρία, αφήνοντας τους Κούρδους συμμάχους κατά του ISIS έρμαιο στις διαθέσεις του Ερντογάν και μετά από λίγο άλλαζε πορεία, έχοντας στο μεταξύ βλάψει το κύρος της χώρας του κι έχοντας αφήσει ελεύθερο το πεδίο στον Πούτιν, τον Άσαντ και τον Τούρκο πρόεδρο.
Ο Μπάιντεν καλείται τώρα να πείσει τους συμμάχους ότι οι ΗΠΑ είναι αξιόπιστος εταίρος.
Και πόσο εύκολο είναι να τα καταφέρει, όταν τα εκατομμύρια των ψήφων που απέσπασε και φέτος ο Τραμπ απέδειξαν ότι το 2016 δεν ήταν απλώς μια παρένθεση κι ότι μπορεί σε μια τετραετία να ανέλθει στην εξουσία ένας άλλος πρόεδρος που να ανατρέψει τις συμφωνίες του Μπάιντεν, όπως έκανε ο προκάτοχός του με εκείνες του Ομπάμα;
