Ίσως να υπάρχει κάποια αλήθεια πίσω από τη φράση «Δεν πιστεύω στα μάτια μου»…
Οι άνθρωποι συχνά λένε ότι το μυαλό μπορεί να μας ξεγελάσει, αλλά νέα συναρπαστικά ευρήματα μιας ομάδας του Πανεπιστημίου του York δείχνουν ότι στην πραγματικότητα τα μάτια είναι αυτά που εξαπατούν τον εγκέφαλο.
Οι επιστήμονες έδειξαν ότι το ανθρώπινο οπτικό σύστημα είναι πράγματι ικανό να ξεγελάσει τον εγκέφαλο ώστε να κάνει ανακριβείς υποθέσεις σχετικά με το μέγεθος των κοντινών αντικειμένων στον πραγματικό κόσμο.
Οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι το έργο τους μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση πολλών της καθημερινής ζωής.
Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν την οδήγηση, τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα δικαιοσύνης αντιμετωπίζει τους αυτόπτες μάρτυρες σε ποινικές δίκες και θέματα ασφάλειας.
Σε συνεργασία με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Aston, η ερευνητική ομάδα έδωσε στους συμμετέχοντες στη μελέτη φωτογραφίες από σκηνές σιδηροδρόμων.
Είχαν θολώσει τόσο το πάνω όσο και το κάτω μέρος της εικόνας.
Στους συμμετέχοντες δόθηκαν επίσης φωτογραφίες μοντέλων σιδηροδρόμων που δεν ήταν θολωμένες.
Στη συνέχεια, ζητήθηκε από όλους να συγκρίνουν κάθε εικόνα και να καθορίσουν ποια ήταν η «πραγματική» σκηνή σιδηροδρόμου.
Η ομάδα νόμιζε ότι τα θολωμένα πραγματικά τρένα να είναι μικρότερα από τα μοντέλα.
Πώς τα μάτια «ξεγελούν» το μυαλό
Για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε το πραγματικό μέγεθος των αντικειμένων που βλέπουμε γύρω μας, το οπτικό μας σύστημα πρέπει να εκτιμήσει την απόσταση από το αντικείμενο, αναφέρει ο Δρ Ντάνιελ Μπέικερ, από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου York.
Για να καταλήξει στην κατανόηση του απόλυτου μεγέθους μπορεί να λάβει υπόψη του τα τμήματα της εικόνας που είναι θολά – λίγο σαν τις περιοχές εκτός εστίασης που παράγει μια φωτογραφική μηχανή – το οποίο περιλαμβάνει λίγο περίπλοκα μαθηματικά για να δώσει στον εγκέφαλο τη γνώση της χωρικής κλίμακας.
Αυτή η νέα μελέτη, ωστόσο, δείχνει ότι μπορούμε να ξεγελαστούμε στις εκτιμήσεις μας για το μέγεθος των αντικειμένων.
Οι φωτογράφοι το εκμεταλλεύονται αυτό χρησιμοποιώντας μια τεχνική που ονομάζεται «μετατόπιση κλίσης» (tilt-shift).
Συνολικά, η μελέτη αυτή καταδεικνύει ότι ενώ το ανθρώπινο οπτικό σύστημα είναι αναμφίβολα εξαιρετικά ευέλικτο, ενίοτε ικανό να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια το μέγεθος εκμεταλλευόμενο αυτό που είναι γνωστό ως θόλωση της εστίασης.
Τα μάτια μας μπορούν επίσης να υπόκεινται σε εξωτερικές επιρροές που έχουν ως αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται με ακρίβεια το μέγεθος των αντικειμένων του πραγματικού κόσμου.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η ανθρώπινη όραση μπορεί να εκμεταλλευτεί τη θολούρα της αποεστίασης για να συμπεράνει το αντιληπτικό μέγεθος, αλλά ότι το κάνει με ακατέργαστο τρόπο», καταλήγει ο καθηγητής Τιμ Μιζ, από το Πανεπιστήμιο Aston.
«Τα ευρήματά μας παρέχουν νέες πληροφορίες για τους υπολογιστικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος στις αντιληπτικές κρίσεις σχετικά με τη σχέση μεταξύ του εαυτού μας και του εξωτερικού κόσμου».
