ΟΜΙΛΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΕΡΡΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΠΟΥΜΠΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ : «Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο στην εποχή των Εκθετικών Τεχνολογικών Αλλαγών».
Η εν λόγω συνεδρίαση εντάσσεται σε σειρά συνεδριάσεων της Επιτροπής με την ίδια θεματική και αποσκοπεί στην ανάδειξη των ζητημάτων τα οποία έχουν λειτουργήσει ως τροχοπέδη κατά τις πρώτες προσπάθειες διασύνδεσης των Πανεπιστημίων με την οικονομία, την καταγραφή προτεινόμενων λύσεων για την ενιαία και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, καθώς και την υποβολή προτάσεων για την επίτευξη του μέγιστου βαθμού διασύνδεσης των Πανεπιστημίων με την οικονομία, τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας και την προσαρμογή τους στις εξελίξεις της σημερινής εποχής των Εκθετικών Τεχνολογικών Αλλαγών.
Κύριοι του Υπουργείου, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το αντικείμενο, το οποίο συζητάμε έχει να κάνει, όπως ξέρετε, με το τι αντισώματα θέλουμε για τους αυριανούς πολίτες, για τα αυριανά ακαδημαϊκά κύτταρα και πώς θα τα θωρακίσουμε. Μια τεχνολογία, η οποία πρέπει να είναι συνυφασμένη, για να εναρμονιστούν με τις νέες απαιτήσεις, αλλά μία τεχνολογία, η οποία πρέπει να υπηρετεί τον φοιτητή – σπουδαστή και όχι ο φοιτητής να υπηρετεί την τεχνολογία. Αρχίζουν αυτές οι ισορροπίες πλέον να είναι εύθραυστες και μάλιστα επικίνδυνες. Χάνει, δηλαδή, την οσμή του το πανεπιστημιακό ίδρυμα, χάνει την αύρα, χάνει αυτήν τη μυρωδιά, δηλαδή και το είδαμε και ενόψει της covid ότι αν ο σπουδαστής δεν είναι μέσα στο αμφιθέατρο να παρακολουθήσει, να φωνάξει, να διαμαρτυρηθεί, να έχει κριτική σκέψη,στωικό, φιλοσοφημένο στοχασμό, χάνει την ουσία του το πανεπιστήμιο.
Το πανεπιστήμιο έχει ανάγκη και από θεωρία και από πράξη. Από θεωρία λένε στην Ελλάδα χορτάσαμε, εν μέρει ναι, και τη θεωρία την έχουμε ανάγκη και μάλιστα όταν η θεωρία είναι φιλοσοφημένη σκέψη, είναι ένα βασικό συστατικό, προκειμένου να θωρακίσει ένα χαρακτήρα για το τι θα συναντήσει και πώς μπορεί να αμυνθεί απέναντι σε κάποιες κατευθυντήριες μονόπλευρες γραμμές που θα συναντήσει στη ζωή του. Μόνο το «επίσταμαι» δεν αρκεί. Άλλο πεδίο, άλλο εκπαίδευση. Εμείς πρέπει να θωρακίσουμε και την παιδεία, η οποία τα πρώτα της βήματα θα είναι σε πολύ μικρή ηλικία, αλλά να συνεχίζουμε να τη θωρακίζουμε και μελλοντικά.
Από την άλλη,όμως, η εκπαίδευση έχει ανάγκη την εξειδίκευση σε αρμονικές γραμμές, μέσα από μία τεχνολογία, η οποία πρέπει να είναι προς το συμφέρον γενικότερα των πολιτών και κατά δεύτερον στον αυριανό εξειδικευμένο επιστήμονα. Όλα έρχονται στην ώρα τους.
Τι θέλω να πω: Σήμερα υπάρχουν πανεπιστήμια της Ελλάδος, τα οποία έχουν κάνει μια ουσιαστική δουλειά οι επιστημονικές ομάδες εργασίας, αλλά αυτές οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί, δεν έχουν βρει το δρόμο τους. Τι φταίει σε αυτό, δεν το ξέρω. Φταίει η αυτονομία των πανεπιστημίων; Φταίει ένα νομικό πλαίσιο; Δηλαδή, για παράδειγμα, υπάρχουν έρευνες που έχουν κάνει αρκετά καλά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, όπως του Ηρακλείου, όπως της Θεσσαλίας, της Θεσσαλίας μάλιστα σε θέματα τροφίμων, απέναντι στο πώς πρέπει να είναι τα τρόφιμα για τα επόμενα χρόνια, τισυστατικά ποιοτικά πρέπει να έχουν και αυτές οι έρευνες δεν έχουν δοθεί ποτέ στο φως της δημοσιότητας, προκειμένου να εργαλειοποιηθούν, με την καλή έννοια, από κάποιους επιχειρηματίες, που αυτό σημαίνει ότι και οι σπουδαστές θα είναι ικανοποιημένοι έναντι της επιστημονικής τους έρευνας,αλλά και οι επιχειρηματίες θα έχουν ένα εφόδιο, όχι για να εκμεταλλευτούν τους αυριανούς εξειδικευμένους επιστήμονες -θα τους βρουν αυτοί- το θέμα είναι ο ίδιος ο σπουδαστής να αποκτά μια οντότητα πλέον μέσω της ερευνητικής γραμμής του πανεπιστημίου.
Δεν πρέπει να είναι ένα πανεπιστήμιο έξω από το κοινωνικό γίγνεσθαι, διότι πραγματικά μετά οι φοιτητές άλλα μαθαίνουν στο πανεπιστήμιο και άλλα συναντούν στην κοινωνία. Το σχολείο της καθημερινότητας, το σχολείο της ζωής, δυστυχώς, είναι τελείως διαφορετικό από το σχολείο του πανεπιστημίου. Είναι αυτό που κάλλιστα θα πουν οι φιλόσοφοι ότι στο πανεπιστήμιο πρώτα διδάσκεσαι και μετά δίνεις τεστ, στη ζωή πρώτα δίνεις τεστ και μετά διδάσκεσαι. Υπάρχουν πολλά πράγματα, τα οποία θα τα βρουν μετά και η προσγείωση θα είναι απότομη και θα είναι αναγκαστική και η αναγκαστική προσγείωση λέγεται ότι την πρώτη φορά είναι από τύχη, τη δεύτερη φορά είναι από πολλή τύχη,τρίτη φορά δεν υπάρχει.
Για να προσπαθήσουμε με αυτόν τον τρόπο να προετοιμάσουμε και τους φοιτητές για το τι θα συναντήσουν σε ένα αδηφάγο σύστημα εκμετάλλευσης. Από την άλλη βέβαια να ξέρειο φοιτητής ότι οι ικανότητές του δεν θα πάνε χαμένες, υπό ποια έννοια; Δεν θα τις εκμεταλλευτεί ένα αδηφάγο σύστημα με απώτερο σκοπό το κέρδος. Θα πρέπει να του μάθει το πανεπιστήμιο πώς να αυτοπροστατεύει τις ικανότητες του.
(Συνέχεια ομιλίας κύριου Κωνσταντίνου Μπούμπα)
Η θεωρεία στη φιλοσοφημένη διάστασή του θα του δώσει αντιγόνα – αντισώματα να έχει μία φιλοσοφημένη ευαίσθητη σκέψη ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Δηλαδή, αν ο επιστήμονας δεν είναι άνθρωπος, τα νέα παιδιά που θα βγουν σε μια εποχή περίεργη πλέον, θα χάσει η ίδια η κοινωνία τον ανθρώπινο χαρακτήρα της. Ουαί και αλίμονο μας. Την κάνουμε στείρα, την κάνουμε καλουπωμένη, την ρομποτοποιούμε. Τελειώσαμε μετά, τελειώσαμε και πρέπει να απολογηθούμε στις επόμενες γενεές. Η πράξη όμως θα του δώσει μία προσγείωση ομαλή στην κοινωνία για να δει από κοντά το τι συμβαίνει στον επιχειρηματικό κόσμο. Για παράδειγμα, αν αυτές οι έρευνες δίνονταν στη δημοσιότητα από τα πανεπιστήμια γύρω από την αγορά θα υπήρχε μια καλύτερη σχέση ανάμεσα στο εκπαιδεύειν και στο επιχειρείν. Θα ήταν τελείως διαφορετικά τα πράγματα. Ξέρετε και εγώ από το νομό Σερρών που κατάγομαι, στις μικρές κοινωνίες τα πρώην ΤΕΙ νυν πανεπιστήμια είναι ένα κάτοπτρο πολύ καλό για τις εκφάνσεις της τοπικής κοινωνίας.
Συνδράμουν και στο επιστημονικό πεδίο για να βγάλουν καλά μυαλά, που πολλοί εξ αυτών να μείνουν σε αυτό τον τόπο να τον αγαπήσουν και βέβαια, να συνδράμουν στην οικονομία την τοπική με την καλή έννοια, να υπάρχει,δηλαδή, ένας στενός δεσμός σχέσης. Για παράδειγμα, μία Σχολή Επιχειρηματία, που θεσπίστηκε από τα ΤΕΙ των Σερρών σε συνεργασία με το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο, μου έδωσε την ευκαιρία πριν πολλά χρόνια να παρακολουθήσω αυτή τη Σχολή, η οποία πραγματικά μου έδωσε και αρκετές γνώσεις γύρω από το επιχειρείν. Αυτό ήταν μια πρωτοβουλία που πήρε τότε το ΤΕΙ με το Επιμελητήριο των Σερρών. Τέτοιες δράσεις πρέπει να υπάρχουν.
Από εκεί και πέρα επειδή αναφέρθηκε σε κάποιες σχολές στην Ελλάδα, οι οποίες είναι «αδικημένες», πρέπει να κάνουμε ένα actionplan, πως θα είναι ένα businessplan, δεν ξέρω, ένα σχέδιο δράσης το οποίο να λέει ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει η χώρα να το εμπλουτίσουμε. Δηλαδή, είναι αδιανόητο σήμερα να μην υπάρχουν γεωργοκτηνοτροφικές σχολές υψηλού επιπέδου, οι οποίες όμως θα μπορούν επί του πρακτέου να εκπαιδεύσουν τους φοιτητές σε μεγάλα αγροκτήματα ή σε μεγάλα κτηνοτροφικά πάρκα, που πάσχουμε αυτή τη στιγμή λόγω άλλων παραγόντων και αιτιών, που δεν είναι εύκολο να τις αναλύσουμε.
Όλοι ξέρουμε το αιτιατό, δεν γνωρίζουμε όμως το αίτιο ή μάλλον το γνωρίζουμε το αίτιο, αλλά δεν δίνουμε μεγάλη βαρύτητα για να το βελτιώσουμε ή να δούμε ακριβώς τι φταίει. Όπως σχολές τουριστικές αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, σχολές που ανήκουν στο Υπουργείο Τουρισμού, όπως στην Κρήτη, υπολειτουργούν ενώ στον τουρισμό και στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα έχουμε πει να δώσουμε μία βαρύτητα. Άρα, εκεί πρέπει πραγματικά να κάνουμε μία αλλαγή σχεδίου δράσης σε ότι αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση για το τι μυαλά θέλουμε.
Δεν μπορεί σήμερα να μιλούμε, για παράδειγμα, για την κλιματική αλλαγή ή για την πράσινη ανάπτυξη και να έχουμε το Πολυτεχνείο της Ελλάδος, όποιο και να είναι αυτό, που έχει διαπρέψει, και να μη γνωρίζουμε ότι τα νέα υλικά,δηλαδή να μην ξέρουν οι σπουδαστές, που θα χρησιμοποιηθούν στα κτίρια του μέλλοντος λόγω της κλιματικής αλλαγής θα είναι διαφορετικά και να μην έχουν εξειδίκευση επ’ αυτού ή όπως είπε ο κύριος Μάρκου προηγουμένως ως καθηγητής ιατρικής, δεν νοείται σήμερα να μην γνωρίζουν οι φοιτητές μας κάποιες νέες τεχνολογίες στην ιατρική είτε για μορφή εγχειρήσεων είτε για μορφή εξετάσεων.
Αυτά όμως δεν μπορούν να τα βρουν πολύ απότομα, θα πρέπει τα ίδια τα πανεπιστήμια να τους εξειδικεύσουν, να έχουν συνάμα να συνταιριάσουν αυτό που λέμε «οίκο παιδείας», αλλά και το κατώφλι του μυαλού τους για να μπορέσουν να έχουν και μια ευρεία κριτική σκέψη, να μπορούν να συγκρίνουν.
Άρα, γίνεται μια ομαλή προσγείωση στην αγορά εργασίας – στον επιχειρηματικό κόσμο για να μπορέσει πράγματι το πανεπιστήμιο να είναι ένας θάλαμος σωστός, να μην πω προθάλαμος, προθάλαμος για την αγορά, θάλαμος γνώσεων από την άλλη, γιατί είναι η τελευταία βαθμίδα της εκπαίδευσης και από εκεί μετά ξεκινούν άλλου είδους εκπαιδεύσεις, που ο καθείς θα ορίσει, προκειμένου η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να είναι όντως συνδετικός κρίκος με την αγορά.
Το να διδάσκονται άλλα πράγματα τα παιδιά στο πανεπιστήμιο, να βγαίνουν στην αγορά εργασίας μετά από χρόνια, να μην ξέρουν τι ζητάει η αγορά εργασίας και τούμπαλιν, αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μη βρίσκουν, να μην δικαιώνονται με βάση τις ικανότητες και τις σπουδές που έχουν υπηρετήσει.
Και αυτό είναι που λέει ο λαός με μια κουβέντα «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση». Αυτό πρέπει να δούμε θέλει πολλή δουλειά, θέλει αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή φιλοσοφίας, αλλαγή πλάνου, όπου ο κάθε φοιτητής ακόμη μπορεί να αξιολογήσει τον καθηγητή του, αλλά αυτό χρειάζεται πολύ μεγάλη συζήτηση. Να είναι μια οντότητα έστω και με τον ηλεκτρονικό τρόπο, γίνεται σε κάποια πανεπιστήμια, προκειμένου να φύγει από κάποιες κομματικές αγκυλώσεις.
