Ἐπί τῆ Ἁλώσει, Λίγες μέρες πρίν την Άλωση: Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΚΥΡΜΕΛΗΣ
Ἡ τελευταία καί μέγιστη ἐπίθεση τοῦ Μωάμθ ἦταν πλέον φανερή σέ ὅλους:
μιά ἀπό τίς ἑπόμενες ἡμέρες.
Πρίν την ἐπιχειρήσει ἔστειλε πρεσβεία στόν αὐτοκράτορα,
στίς 23 Μαΐου,
προτείνοντάς του νά ἐγκαταλείψει τήν Πόλη μέ κάθε τιμή,
νά τοῦ χορηγήσει μέρος ὅπου θά ἡγεμονεύει ὑπό τήν προστασία του,
νά χαρισθεῖ τῆς ζωῆς τῶν κατοίκων καί ὅλης τῆς Πόλης μέ ὅ,τι πολύτιμο εἶχαν.
Εἶπε λοπόν ὁ ἀπεσταλμένος,
τό στόμα τοῦ Μωάμεθ, ὁ Ἰσμαήλ Χαμζᾶ, τά ἑξῆς:
«Γίνωσκε ὅτι ἀπηρτίσθησαν πρός τήν γενικήν ἔφοδον, ἥν θέλομεν νῦν ἐπιχειρήσει ἀφιέμενοι εἰς τήν ἔκβασιν τοῦ Θεοῦ.
Τί λέγεις;
ἐκχωρεῖς ἐκ τῆς πόλεως ἀπερχόμενος ὅπου βούλεσαι μετά τῶν σῶν ἀρχόντων καί τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς,
καταλείπων τόν δῆμον ἀζήμιον καί παρ’ ἡμῶν καί παρά σοῦ, ἤ ἐπιμένεις εἰς τήν ἀντίστασιν,
δι’ ἦς σύ τε καί οἱ μετά σοῦ θέλετε ἀπολέσει σύν τῇ ζωῇ τά ὑπάρχοντα,
οἱ δέ ἄλλοι κάτοικοι αἰχμαλωτισθέντες θέλουσι διασπαρεῖ ἐν πάσῃ τῇ γῇ;»
Κι ὁ Κωνσταντῖνος μέ σύμφωνη τή γνώμη τῆς συγκλήτου ἀποκρίθηκε μέ ἕνα μεγάλο καί ἀξιοπρεπές ΟΧΙ.
Εἶναι συγκλονιστικές οἱ στιγμές τῆς συνεδρίασης τῆς Συγκλήτου.
Μερικοί τάχθηκαν ὑπέρ τῆς συνθηκολόγησης.
Ὁ Μιχαήλ Λαχανᾶς, αὐλάρχης τοῦ Ἰωάννου Η΄, ἔντονα ἐνδοτικός:
–δέ λυπᾶσαι τό λαό σου…
Ἀπάντηση:–Ναί, μά δέν μπορῶ νά ντροπιάσω τούς προγόνους μου καί ν’ ἀφήσω τίς μέλλουσες γενιές χωρίς παράδειγμα.
Δέν μπορῶ νά παραδώσω τή δοξασμένη αὐτή Πόλη.
Ἐάν τουρκέψω ἐγώ, θ’ ἀλλαξοπιστήσουν ὅλοι˙ ἐάν ἀντισταθῶ,
οἱ Ἕλληνες θά δείξουν καρτερία.
Ὅταν ἕνας λαός πιστέψει ὅτι τά ὑλικά ἀγαθά ἀξίζουν περισσότερο ἀπό τήν ἐλευθερία,
γρήγορα θά χάσει καί τήν ἐλευθερία καί μαζί καί τά ὑλικά ἀγαθά του»
(Χρ. Ζαλοκώστα, Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος).
Ἔτσι δόθηκε ἡ ἀπάντηση: «Εἰ μέν θέλεις νά συζήσεις μεθ’ ἡμῶν εἰρηνικῶς,
ὡς ἔζησαν οἱ πατέρες σου, τῷ Θεῷ χάρις˙ ἐκεῖνοι ὑπελάμβανον καί ἐτίμων τούς ἐμούς γονεῖς ὡς πατέρας,
τήν δέ πόλιν ταύτην ὡς πατρίδα˙ ἐν καιροῖς κρισίμοις ἐν αὐτῇ εὕρισκον ἄσυλον,
καί οὐδείς τῶν ὅσοι ἀντέστησαν εἰς ἡμᾶς ἐμακροβίου.
Ἔχε δέ καί τά ἀφ’ ἡμῶν ἁρπαγέντα ἀδίκως φρούρια καί γῆν,
ὡς δίκαια, ὅρισε τόν πληρωτέον σοι ἐτήσιον φόρον ἀνάλογον πρός τούς πόρους ἡμῶν καί ἄπελθε ἐν εἰρήνῃ.
Διότι ποῦ ἠξεύρεις ἄν θαρρῶν ὅτι θέλεις κερδίσει εὑρεθεῖς ὅτι ἐζημιώθης; …
Ἐπεί τά τῆς μάχης ἠρετίσω καί οὔτε ὅρκοις οὔτε κολακείαις πεισθῆναι ποιῆσαι σε ἔχω, ποίει ἅ βούλει.
Ἐγώ γάρ πρός τόν Θεόν καταφεύγω˙ καί εἰ θελητόν αὐτῷ ἐστι τοῦ δοῦναι καί τήν Πόλιν ταύτην εἰς χεῖρας σου,
τίς ὁ ἀντιπεῖν δυνάμενος;
Εἰ δέ πάλιν ἐμφυτεύσει εἰρήνην ἐν τῇ καρδίᾳ σου, ἀσπασίως ὑποδέχομαι.
Πλήν κατά τό παρόν λάβε σου τάς συνθήκας καί τούς ὅρκους.
Ἐγώ ἀπό τοῦ νῦν τάς πύλας τῆς πόλεως κεκλεισμένας ἔχων καί τούς ἔνδον φυλάξω ὅσον ἡ δύναμις.
Σύ δέ καταδυναστεύων δυνάστευε, ἕως ὁ δίκαιος κριτής ἀποδώσει ἑκάστω,
ἐμοί τε καί σοί, τήν δικαίαν ἀπόφασιν»
καί «Τό δέ τήν πόλιν σοι δοῦναι οὐκ ἔστιν ἐμόν οὐδ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν αὐτῇ˙ κοινῆ γάρ γνώμη πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν
καί οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Γι αὐτό ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος ὑποστασιάζει το Γένος τῶν Ἑλλήνων.
Αὐτά στίς 23 Μαΐου.
Στίς 24 τό βράδυ ἕνα παράξενο φαινόμενο κατατρόμαξε τούς ΚΠολίτες:
ἕνα ἀδυνατισμένο φῶς φάνηκε στή βάση τοῦ τρούλου τῆς Ἁγίας Σοφίας,
κινούμενο ἀργά πρός τήν κορυφή, ἔφτασε στό σταυρό,
στάθηκε γιά λίγο καί ἔσβησε.
Ὁ κόσμος, στήν ψυχολογική κατάσταση πού ἦταν,
δέν ἤθελε καί πολύ γιά νά τό ἑρμηνεύσει ὡς κακό οἰωνό:
τό ἅγιο φῶς πού κατοικοῦσε διηνεκῶς στήν Ἁγία Σοφία,
ἔφυγε ἐκείνη τή νύχτα καί ἐγκατέλειψε τήν πόλη, μαζί μέ τό φύλακα ἄγγελό της…
Τό Ἄδηλο και τραγικό τῆς Ἱστορίας.
Tή συγκλονιστική-αὐτή ἰδιαίτερα-ἱστορία πού πολεμοῦν σά θηρία κάποιοι ἑλληνώνυμοι και μεγαλώνυμοι δῆθεν «μεγάλοι πατριῶτες(με το ἀζημίωτο) ν’ἀπαρνηθοῦμε και να ξεχάσουμε!
